________________
अधिकारः)
व्याख्या-विवरण-विवेचनसमन्विता
११४४
....................
.................................*
हर्षादिकरणेन सङ्कल्पमात्ररमणीयताकथनम्, (२९४) अन्यथा बाह्याभावेन दानपारमितादीनां तन्निबन्धनगुणानामभावः, तदभावाच्च तस्यैव भगवतोऽभावप्रसङ्गः ।
* व्याख्या ..... भावयति तथाहीत्यादिना । तथाहीति पूर्ववत् । इदमेव युक्तं यदास्थानिवृत्त्यर्थमस्य-अर्थस्य संयोगवियोगाभ्यां हर्षादिकरणेन, 'आदि'शब्दाद् विषादादिग्रहः, सङ्कल्पमात्ररमणीयताकथनम् । अन्यथा-एवमनभ्युपगमे बाह्याभावेन हेतुना दानपारमितादीनाम् । 'आदि'शब्दाच्छीलपारमितादिग्रहः । तन्निबन्धनगुणानाम्-आप्तनिबन्धनगुणानामभावः, तदभावाच्चतन्निबन्धनगुणाभावाच्च तस्यैव भगवतः-आप्तस्य अभावप्रसङ्गः । न च विज्ञानमात्र......... ........................ मनेतिरश्मि ................
('चित्तमात्र.' यो पंडितनी जो अर्थ रीते 5२।य? मे ४ ग्रंथ.४।२श्री सतावे छ -)
(૨૯૩) શિષ્યને ઇષ્ટ વસ્તુનો સંયોગ થયે હર્ષ થાય છે અને તેનો વિયોગ થયે શોક થાય છે. ५९॥ २॥ हर्ष-शो तो संसा२नु ॥२९॥ छे. भेटले ४ साप्ते 'चित्तमात्र०' में पंडित 5डीने जाने જ્ઞાનરૂપ કહ્યું. તેનો ભાવાર્થ એ કે, દરેક વસ્તુઓ આપણને માત્ર સંકલ્પ-વિકલ્પોથી જ રમણીય લાગે छे. ( मीतमा वस्तु तेवी न ५ डोय.)
અને આવું કહેવાથી શિષ્યને સમજાય છે કે – “દરેક વસ્તુઓ સંકલ્પમાત્રમાં જ રમણીય છે, વાસ્તવમાં નહીં અને આવું સમજવાથી, તેને વસ્તુ વિશેની આસ્થા દૂર થાય છે અને હર્ષ-શોકાદિ घटता य छे.)
___भेटलेइलितार्थ मे 3, 'चित्तमात्र.' से ४थन याने शान३५ ४९॥वनाएं नथी, ५५ शिष्यने જે ત્રણ ધાતુ વિશે આસ્થા થાય છે, તેને દૂર કરવા પૂરતું છે.
(२८४) (एवमनभ्युपगमे=)ो भाj न मानो भने ते वयनने मानिषे५ भानो, तो તો - કોઈ બાહ્ય અર્થ ન રહેવાથી – આપ્તતાના કારણભૂત દાનપારમિતા (=દાનનાં પ્રકર્ષની પ્રાપ્તિ) શીલપારમિતાં આદિ ગુણોનો અભાવ થઈ જશે ! અને એ ગુણોના અભાવથી તો તે આપ્ત ભગવાનનો જ અભાવ થઈ જશે !
.....विवरणम् *.... 165. दानपारमितादीनामिति । दानस्य प्रकर्षप्राप्तिानपारमिता । एवमन्याऽपि ॥
*'तास्तु (पारमिताः) इत्थम् - दान-शील-नैष्कर्म्य-प्रज्ञा-वीर्य-क्षान्ति-सत्य-अधिष्ठान-मैत्री-उपेक्षाः।' बुद्धवंस। अभिधर्मकोशे षट् पारमिताः । अभिधर्मकोश-४।
१. 'बाह्यताभावेन' इति क-पाठः ।
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
