________________
શિયાળ લુચ્ચાઈ અને લાલચયુક્ત મનોવૃત્તિનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે. આ બન્ને મનોવૃત્તિને ધ્યાનમાં રાખીને જ્ઞાનીઓ કહે છે કે કેટલીક વ્યક્તિઓ સાધનામાર્ગમાં સિહની જેમ આગળ વધે છે તેના મનમાં વૈરાગ્યભાવની ભરતી હિલોળા લે છે અને જે સમગ્ર સંસારના સુખો પ્રત્યે ઉદાસીન-વિરક્ત હોય છે.
ભગવાન મહાવીરે ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર ૧૯/૩રમાં ફરમાવ્યું છે કે સંયમજીવન રેતિના કોળીયા જેવું નિરસ અને ખાંડા (તલવાર)ની ધાર પર ચાલવા જેવું કઠીન કામ છે.
દશવૈકાલિક સૂત્રમાં પ્રભુએ ફરમાવ્યું છે કે જે ને સંયમમાં રસ આવ્યો અને જે સંયમ જીવનમાં સ્થિર થઈ ગયેલ છે, તેને તો સંયમ જીવન સ્વર્ગના સુખોથી પણ અદકેરું લાગે છે અને જે સંયમજીવનમાં રત નથી કે જે વ્યુત થયેલ છે તેને માટે તે જીવન નર્કના દુ:ખોની ભારે વેદના સમાન છે.
સાધુ મારગ આકરો, જેમ ચડવું ઝાડ ખજૂર; ચઢે તો ચાખે પ્રેમરસ, પડે તો ચકનાચૂર.
ખજૂરના વૃક્ષ પર ચડવા જેવો સાધુ જીવનનો માર્ગ કઠીન છે. ખજુરના ઝાડ પર ચડી જાય તો મીઠા ફળ મળે અને પડે તો હાડકા ભાંગે, તેમ સાધુ જીવનમાં સંયમમાં પાર ઉતરે તો આત્માનુભૂતિ થાય અને તે માર્ગેથી પડે તો અધોગતિ થાય.
દૃઢ સંકલ્પ મનોબળ અને ઉત્સાહને કારણે કેટલાંકના મનમાં વિરક્તિ જાગે, કેટલાંકને પૂર્વના સંસ્કારને કારણે જાગે આઈમુતા (અતિમુક્તક) કુમારના મનમાં ગૌતમ સ્વામીના દર્શન થતા જ ભગવાન મહાવીરના દર્શન કરવાની અને સંયમલેવાની ભાવના જાગી. શ્રેષ્ઠીવર્ય ધન્નાને સુભદ્રાનું એક વચન માત્ર સાંભળી સંસાર ત્યાગની ભાવના જાગી. હવેલીના સાતમા માળે દેવી સુખો ભોગવતા શાલિભદ્ર, ધન્નાનો એક સાદ સાંભળતા સંસાર ત્યાગ્યો.
૧૧
