________________
ચંદ્ર-ચંદ્રિકા-વાદળનું દષ્ટાંત
281
ભરપૂર આનંદ પામ્યા કરે છે.
આક્રમણના અસહ્ય તાપથી મુક્ત છે, અને જીવોને જિંદાવનોવિકતનીત્યધિકૃતવનિયKિ-- કરણાની શીતલતા દેનારું છે. સ્થિત શીતાંશુવનg:પ્રત્યા માવશુદ્ધ જીવને-જીવના શુદ્ધ સ્વરૂપભૂત જ્ઞાનને બ્રિજાવત્ત વિજ્ઞાનં તવરામપ્રવા?૮રા આવરતા કર્મો વાદળ સમાન છે.
स्थितो-न स्थापनीयः, शीतांशुवत्-चन्द्रवत्, प्रकृतयोजनमाह-- जीव:-आत्मा, प्रकृत्या-आत्मीयया, भावशुद्धया- घातिकर्माभ्रकल्पं तदुक्तयोगाऽनिलाऽऽहतेः। तत्त्वशुद्धयेत्यर्थः तथा चन्द्रिकावच्च-ज्योत्स्नावच्च, यदाऽपैति तदा श्रीमान् जायते ज्ञानकेवली॥१८४॥ विज्ञानं केवलादि, उपमामात्रमेतत्, तदावरणं - घातिकर्म-ज्ञानावरणीयादि तद्यथा-ज्ञानाज्ञानावरणं, अभ्रवत् - मेघपटलवदित्यर्थः ॥१८३॥ वरणीयं, दर्शनावरणीयं, मोहनीय, अन्तरायं चेति ।
| સિંહાવલોકનન્યાયથી અધિકૃત વિષયના ત ત્ત્વ વર્તતા તદ્ ઘાતિવર્ષ ૩યોગનિર્ધારણમાટે કહે છે.
लाहते:-अनन्तरोदितयोगवायुघातादित्यर्थः यदाગાથાર્થ: ભાવશુદ્ધ પ્રકૃતિથી જીવ ચંદ્ર જેવો ઉત્તિ-ળપરિસમાપ તા શ્રીમાનસી મુહવિક્રમછે, અને તેનું વિજ્ઞાન ચંદ્રિકા જેવું છે. અને યોગેન નાથ જ્ઞાનવત્ની-સર્વજ્ઞ ત્યર્થ. ૨૮૪ જ્ઞાનાવરણ વાદળા જેવું છે.
હવે આ બાબતને પ્રસ્તુત વાત સાથે જોડતા ચંદ્ર-ચંદ્રિકા-વાદળનું દષ્ટાંત કહે છે. ટીકાર્ય તત્ત્વશુદ્ધ આત્મીય પ્રકૃતિથી જીવ ગાથાર્થ: ઘાતિકર્મવાદળા સમાન છે. જ્યારે ચંદ્ર જેવો નિશ્ચિત થયો છે (થવાનો બાકી નથી.) કહેલાયોગરૂપ પવનના ઘાતથી આ કર્મો દૂર થાય તથા તેનું કેવળજ્ઞાન જ્યોત્સા જેવું છે. આ ઉપમા છે, ત્યારે શ્રીમાનું જ્ઞાનકેવળી થાય છે. માત્રથી સમજવું. અને જ્ઞાનાવરણ કર્મ વાદળાના
ઉપનય સમુદાય જેવું છે.
ટીકાર્ય : જ્ઞાનાવરણીય, દર્શનાવરણીય, વિવેચન: ભાવશુદ્ધ (=ભાવથી શુદ્ધથયેલી મોહનીય અને અંતરાય આ ચાર ઘાતિકર્મ અથવા ભાવ = સ્વભાવરૂપે શુદ્ધ) એવી પ્રકૃતિથી (= આત્માના સ્વભાવભૂત જ્ઞાનાદિગુણોના ઘાતક જીવ ચંદ્ર સમાન નિર્મળ છે. સ્વભાવરૂપે જીવશુદ્ધ કર્મો) વાદળા સમાન છે. હમણાં જ કહેવાયેલા છે. અને ચંદ્ર જેમ જ્યોત્સા ચાંદનીકિરણોથી પરાદષ્ટિગત સમાધિ વગેરે યોગ પવન સમાન છે. યુક્ત છે. એમ જીવ જ્ઞાનથી યુક્ત છે. આમાં જેમ આ યોગરૂપી પવનથી ક્ષપકશ્રેણિના અંતે ચંદ્રિકાને ચંદ્રથી અલગ તારવી શકાતી નથી, એમ ઘાતિકર્મોરૂપી વાદળો દૂર થાય છે. ત્યારે તે શ્રીમાનું જ્ઞાન આત્માથી ભિન્ન- અલગ તારવી શકાતું નથી. યોગી જ્ઞાનકેવળી = સર્વજ્ઞ બને છે. આત્મસ્વભાવભૂત છે. ચંદ્રિકા જેમ જગતપર વિવેચનઃ શ્રી = લક્ષમી વિક્રમને વરી છે. જે પ્રકાશ રેલાવે છે, તેમ આત્માનું શુદ્ધ જ્ઞાન સમગ્ર વિક્રમ કરે, તે લક્ષ્મીને વરે. પણ ખરો વિકમ આ જગતને પ્રકાશિત કરે છે. જેમ ચંદ્ર અને ચંદ્રિકા યોગીઓ ઘાતિકર્મરૂપી અથવા મોહનીયરૂપી આલ્હાદક- સૌમ્ય શીતલ છે, એમ શુદ્ધ જીવ- મહામહ્નને પછાડીને કરી છે. આ જ મુખ્ય વિક્રમ જીવનું ખરું જ્ઞાન આ બંને જગતમાટે આલ્હાદક, છે, કેમકે આ વિક્રમથી પ્રાપ્ત થતી લક્ષ્મી ક્યારેય આનંદ ઉપજાવનારા છે, સૌમ્ય છે, અભિમાન- વિનાશ પામતી નથી. આ વિકમ કરનારને પછી
