________________
( ૧૫
)
પણ તેઓ હાલ શ્રાવકધર્મ પાળે છે. સુરતમાં તથા જંબુસરમાં આજે લાડ લોકો છે તેમાં ખંભાતી પક્ષ છે; તેમનામાં “છ તડ” છે તેમાંનું એક તડ ખંભાતનું છે. જંબુસરમાં આજે પણ ખંભાતી તથા તળપદા એવા પક્ષ છે; કન્યા વ્યવહાર છે પણ ખંભાતી લેક તળપદાને ચાલતા સુધી કન્યા આપતા નથી; ખંભાતીને કન્યા ઝટ મળી શકે છે. એટલે આ લોકે ખંભાતથીજ આવીને વસેલાનું જણાય છે.
ગુર્જરનો આશ્રય બંધ પડવાથી તેમાં મુસલમાનોના ચાલતા જુલમથી અન્ય જ્ઞાતિઓની પેઠે લાડ જ્ઞાતિની વ્યવસ્થા પણ નિરંકુશ થઈ ગઈ. અને પરિણામે એ થયું કે તેમાં જેમ અન્ય વણિક જ્ઞાતિઓમાં જોવામાં આવે છે તેમ દશા અને વિસા એવા બે ભેદ પડી ગયા. આ ભેદનો સભય તે આપણે મોડામાં મોડો ઈ. સ. વૈદમા સૈકાની આખરને ગણશું.
| દશા લાડ અને વીસા લાડ, ઘણી ખરી જ્ઞાતિઓમાં દશા અને વીસા એવા બે ભેદ છે. એ ભેદ શી રીતે પડ્યા તે જાણવું અગત્યનું છે, તે જાણવા માટે જોઇએ તેવાં પુરતાં સાધનો નથી. તે પણ એને માટે જુદી જુદી દંતકથા અને વાર્તાઓ ચાલે છે. કેટલાક કહે છે કે દશ વસાને તે દશા અને વીસ વસાનું તે વીસા. કેટલાક એમ પણ કહે છે કે વહેંચણમાં દશ આ તરફ અને વીસ તે તરફ રહ્યા. વળી કેટલાક એમ માને છે કે કુળદેવીના હાથની જમણી બાજુએથી પ્રગટ થયા તે વીસા અને ડાબી બાજુએ પ્રગટ થયા તે દશા. આ પ્રમાણે મરજી પસંદ જુદી જુદી કહેણું ચાલે છે; એ સઘળી નાપાયાદાર અને ઉપજાવી કાઢેલી છે એટલે ભ
