________________
(
૭
)
આ સ્થળમાં રહેનાર લોકોને લાટ કહેવામાં આવતાં હતાં. તેઓ વ્યાપારને કામમાં રાત્રિદિવસ તનમનથી એવા માં રહેતા કે ઠેઠ ઇરાન, અરબસ્તાન, અને હિંદી મહાસાગર સુધી પહોંચી ગયા હતા, જેથી તે સઘળા લોકો ઘણાજ દ્રવ્યવાન, સુખસંપત્તિવાળા અને નામાંકિત ગણાતા હતા. આ પ્રમાણે ઉચ્ચ સ્થિતિ પ્રાપ્ત થવાનું કારણ ખાસ પિતાને ધર્મ સારી રીતે પાળતા તેજ હતું અને તેથીજ ઉપરની સ્થિતિએ પહોંચ્યા હતા. ધર્મ શિવાય પ્રાણી માત્રને સુખ પ્રાપ્ત થતું નથી; સંસાર એ મનુષ્ય જાતિની પરિક્ષાનું સ્થાન છે. જેથી આ બ્રાંતિ મુલકમાં મનોવિકારને જરા પણ વધવા દેવો નહિ એવો તેમને જાણે પહેલાંથી નિશ્ચય ન હોય! તેમ મોહ માયા, કામ, ક્રોધ, લોભ એ મનના વિકારે છે અને તેમાં સત્ય જરાએ નથી તે સર્વેને જગતમાં અધમ સ્થિતિમાં આણનાર શત્રુરૂપ છે એમ સમજતા. પ્રેમ એ ઇશ્વર સ્વરૂપ હોવાથી પ્રેમને અર્થ ધર્મમાં અનુરાગ, શ્રદ્ધા અને સ્વજન ઉપર વિકાર રહિત રહેવું તેમ જાણતા હતા. પણ પ્રેમ અર્થ હાલની માફક વિષયભગ તુચ્છ વાંછનાઓને વળગી રહેવું તેમ કરતા હતા. ચક્ષુએજ અનુભવેલુંજ ફક્ત સાચુ! મુદ્ર લોકોને મનોવિકારની તૃપ્તિ માટે ઇચ્છા હોય છે પણ એ ક્ષણિક સુખદાયક છે ! અને સર્વે જુઠ ! સંસાર સ્વપ્ન તુલ્ય છે. એમ તેઓ અંતઃકરણપૂર્વક માનતા હોય એમ જણાતું. ખરેખર! તેમનાં આવા ઉત્તમ વિચારો સ્થાયી હોવાને લીધે જ તેઓ ઉચ્ચ સ્થિતિને પ્રાપ્ત થયા હોય એમાં શંકા નથી.
આ નર્મદા જેવી પવિત્ર નદીના સ્થળમાં અને રમ્યભૂમિમાં જ્યાં ત્યાં તમામ સ્થળે કુદરતે લીલો ગાલીચે
જનાર શક ધર્મમાં માતા
ને ૨
