Dayanand Santvani 17

Author(s): Dilip Vedalankar
Publisher: Navjivan Prakashan Mandir Ahmedabad

Page 8

મહર્ષિ દયાનંદઃ વ્યક્તિત્વ અને કૃતિત્વ શિકાર બની ચૂકી હતી. વિધવાઓનાં કરુણ ઇંદન અને બાલવિવાહના દૂષણથી હિન્દુ સમાજ ત્રાહિત્રાહિ પોકારતો હતો. સ્ત્રી જાતિ અપમાનિત, પદદલિત અને પુરુષની એક દાસી માત્ર બની ગઈ હતી. કન્યાને જીવતી દાટી દેવામાં આવતી હતી. નારીને નરકનું દ્વાર ગણવામાં આવતી હતી. સ્ત્રી અને શૂદ્ર વેદ ભણવાના અધિકારથી તદ્દન વંચિત હતાં. હિન્દુ જાતિને ભ્રમજાળમાં ભોળવવા માટે એક બાજુ ‘અલ્લોપનિષદ' રચાઈ હતી, તો બીજી બાજુ રોબેટડીનો બેલો નામના પોર્ટુગીઝ પાદરીએ મદુરાઈમાં એક કલ્પિત વેદ તૈયાર કરી દીધો હતો, જેમાં ઈસાઈ પ્રચાર દાખલ કર્યો હતો. સહો હિન્દુઓ ઈસાઈયતના દેખાતા તેજમાં અંજાઈને ખ્રિસ્તી બનીને ‘સુધરી જવાનો ગર્વ અનુભવતા હતા. વેદોને લોકો ભૂલી ગયા હતા. વેદોનું પઠન પાઠન બંધ થઈ ચૂક્યું હતું. વેદોનું સ્થાન મનુષ્યકૃત ગ્રંથોએ લીધું હતું. જાણે આપણો હજારો વર્ષથી ચાલતો આવેલો ભવ્ય આર્યસ્રોત પ્રાણહીન છે અને જે કંઈ છે તે પશ્ચિમથી આવેલા આ ‘ગૌરાંગ દેવો'માં જ છે એવું ત્યારનું વાતાવરણ હતું.
એ નિપ્રાણ થઈ જતા રાષ્ટ્રમાં કોઈ પ્રાણ ફૂંકનારો જોઈતો હતો. આવા ગાઢ અંધકારમાં એક એવી વિભૂતિની - પ્રતિભાસંપન્ન તેજસ્વી પુરુષની – આવશ્યકતા હતી જેનામાં ગૌતમ, કપિલ, કણાદ અને કુમારિક ભટ્ટનું પાંડિત્ય હોય, જેનામાં હનુમાન અને ભીષ્મપિતાનું બ્રહ્મચર્ય હોય, જેનામાં મહર્ષિ પતંજલિ અને વ્યાસની આધ્યાત્મિકતા હોય, જે શંકરાચાર્ય જેવો યોગી હોય, જેનામાં ભીમ જેવું બળ હોય, જેનામાં મહાત્મા બુદ્ધને અનુપમ ત્યાગ અને વૈરાગ્ય હોય,