________________
૨૮
એશિયાનું કલંક રાજમહેલની સન્મુખ ખડી થઈ હતી. ચિદ દિવસ ને ચૌદ રાત્રિઓ એ હજારોએ ત્યાં ને ત્યાં ગુજારી. કેરીઆની પ્રજા દુભાતી ત્યારે આવું તારું કરી રાજસત્તા પર પિતાનું નૈતિક દબાણ લાવતી.
રાજાને નમવું પડ્યું. માગેલા સુધારા મંજુર થયા. લેકેએ જયઘોષ કર્યો. પણ બહુ ઉતાવળ થઈ ગઈ. લેકેની અંદરોઅંદર જ ફાટફટ થઈ; સુધારાને કાગળીઓ ફરીવાર હવામાં ઉડ; લેકનાયક સીંગમાન બંદીખાને પડ્યો. રાજસત્તાના સત્ર તરીકે એને ઉડામાં ઉડા ભોંયરામાં પૂરવામાં આવ્યો. સાત સાત મહિના સુધી ભેંયતળીઆ ઉપર, બીજા અનેક બંદીવાનોની સાથે, એક જ સળીઆમાં હાથપગ બાંધી, માથા પર જબરદસ્ત બે મૂકી એને સતાવવામાં આવ્યો. કઈ કઈ વાર પુરાણી પ્રથા મુજબ સિતમ ગુજારવા માટે એને બહાર કાઢવામાં આવતો. એ સિતમ કરતાં મોત મીઠું હતું. એક રાત્રિએ એને ખબર કરવામાં આવી કે “તને દેહદંડની સજા મળી છે.” બંદીવાન આનંદથી નાચવા લાગ્યો. પણ પહેરેગીરેએ એક નાનકડી ભૂલ કરી નાખી. સીંગમાનને બદલે એની બાજુ પર જ બંધાએલા એક બીજા કેદીને એ લેકે ભૂલથી ઉઠાવી ગયા ને એને જાન લીધે.
પછી સીંગમાનની સજા કમી થઈને જન્મ–કેદની ઠરી. એ અંધકારમાં પડ્યાં પડ્યાં એને આત્મા પ્રભુ તરફ વળે. નાનપણમાં નિશાળની અંદર એને કાને પડેલા ઈશ્વરી પેગામે એને ફરી યાદ આવ્યા પ્રભુ એના પ્રાણની અંદર બોલી ઉઠે. પહેરેગીરે એના મિત્રો બન્યા. એક જણ છુપાવીને એની પાસે “નવસંહિતા” ( New Testament) લઈ આવ્યો. એની નાનકડી બારીમાંથી ઝાંખો ઝાંખો પ્રકાશ આવતો હતો; એક દરગે એ ઝકડાએલા કેદીની સામે એ બારીમાં પુસ્તક ધરી રાખતે; બીજે દરેગે જેલર આવે તેના ખબર આપવા માટે બહાર ઉભો રહેત. ને એ હાલતમાં કદી પુસ્તક વાંચતો; સહુ પાપાત્માઓને, સર્દોષ અને નિર્દોષને એ પ્રભુના બેલ સંભળાવતો. ધીરે ધીરે જેલર પણ એની સંગતમાં પીગળી ગયે. સાથેસાથ કારાગૃહની અંદર જ એણે છુપું છુપું સ્વાતંત્ર્યના રહસ્ય સમજાવતું પુસ્તક લખી કાઢયું.
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
