________________
એશિયાનું કલંક નહે, બંદુક નહતી, કેઈ ખુનીની જાસાચિઠ્ઠી નહતી, પણ બે છાપેલી નકલે–જેના ઉપર લખેલું: “સ્વાધીનતા–પત્ર !”
લશ્કરી પહેરેગીરેના બાંકડા ઉપર પ્રભાતે પ્રભાતે આ “સ્વાધીનતા–પત્ર” પડયું હોય, ને કેદખાનાની કેડીએ કેટલીએ “સ્વાધીનતા-પત્ર પહોંચી ગયું હોય !
આ વર્તમાનપત્ર ક્યાં છપાયું, કોણે કહ્યું, કેણ મેલી ગયું, એ કઈ ન જાણે. સેંકડે માણસને પકડી પકડીને બેસાડવામાં આવ્યા, પણ બીજો દિવસ થાય ત્યાં એનું એ “સ્વાધીનતા–પત્ર” આવી પહોંચે છે.
ક્યાં છપાતું આ છાપું ? છુપી કઈ ગુફાઓમાં, મચ્છીમારોની નકાઓમાં અને કબરસ્તાનની અંદર ખડી કરેલી કૃત્રિમ કબરેની અંદર. ગામડે ગામડે એ “સ્વાધીનતા ” ગુપ્તપણે પહોંચી જતું. જાપાનનું મશહુર પિલીસખાતું કે જાસુસખાતું કદિએ એને પત્તા ન મેળવી શક્યું. જે મીમીઓગ્રાફ યંત્રથી એ છાપું છપાતું, તેવાં. તમામ યંત્ર જ્યાં હતાં ત્યાંથી સરકારે જપ્ત કર્યા. “સ્વાધીનતા” વેચનારાઓને, એની પ્રસિદ્ધિને લગતા શકદારને, સેંકડો એવા લોકોને પકડયા. સાંજરે સરકાર ખબર ફેલાવે કે ગુન્હેગારે તે પકડાઈ ગયા, ત્યાં બીજીજ પ્રભાતે “સ્વાધીનતા” તે આવી પહોંચ્યું હેય.
બધો કોલાહલ જાપાનમાં સંભળાયો. જાપાની સરકાર પૂછે છે કે “મામલે શું છે?” ગવર્નર સાહેબ કહે છે: “વધુ સૈન્ય ને. વધુ કડક કાયદા આપ.” નવું સૈન્ય આવ્યું; વધુ કડક કાયદા આવ્યા.
૧૩ પ્રજાસત્તાકની સ્થાપના
રીઆ એ નવી લહાણુનો શે સત્કાર કરે છે? ૧૯૧૯ના ૭ એપ્રીલની ૧૩મી તારીખે, જાપાની તલવારના વરસતા વરસાદની અંદર કેરીઆવાસીઓ નીકળી પડ્યા. કારીઆના તેર તેર પ્રાંતમાંથી પ્રજા–શાસન માટે એક બંધારણ ઘડવા પ્રતિનિધિઓ
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
