________________
એશિયાનું કલંક નીચે ઉતરતા નહિ. આશરે વીશ હજાર લેકે પહાડોમાં ચાલ્યા ગયા હશે.
એક ગામડા પર જાપાની વાવટો ઉડતું હતું. હું ત્યાં ગયો. ત્યાં લશ્કર પડયું હતું. સેનાપતિના ઓરડામાં જઈને જોઉં ત્યાં તે દિવાલ પર આખા પ્રદેશના નક્શા, અને લશ્કરનાં મથકે, બહારવટીઆવાળાં સ્થળે, માર્ગો, પહાડે વગેરેની નેંધ લટકતાં હતાં ! “ધર્મસેના” કયા પ્રદેશમાં હશે તે મને તેમાંથી સૂઝી ગયું. હું ચાલી નીકળ્યા.
ગામથી થોડેક દૂર અમે ગયા હશે ત્યાં મારી નજર એક ખેતરને વીંટાએલાં ઝાડ પર પડી. ઝાડીમાં થોડે થોડે દેખાતો એક આદમી મેલ સેસર ઠેબાં લેતો દેડયો જાય છે. એના હાથમાં કંઈક હથીઆર છે. પણ અંધારું થઈ જવાથી વધુ કશું દેખાયું નહિ. ડીક વારે સનનન કરતી એક ગોળી મારા કાન પાસે થઈને ચાલી ગઈ. મેં ઝબકીને ચોમેર જોયું; પણ કેઈ આદમી ન મળે.
ધાન-ગુને ગામમાં હું પહેઓ ભયભીત લોકે મને જાપાની સમજીને ઘરમાં લપાઈ ગયા. ધીરે ધીરે એ બહાર નીકળ્યા. મારા દસ્તે બન્યા. સ્ત્રીઓ તે ગામ ખાલી કરીને પહાડમાં ચાલી ગયેલી. ફક્ત મર્દો અને છોકરા જ હતા.
ચેગાનમાં મારે માટે રસોઈ કરતાં કરતાં એકાએક મારા નોકરે બૂમ પાડીઃ “જુઓ સાહેબ, ધર્મ-સેના આવી પહોંચી.” બીજી જ પળે છ સાત યુવાને બગીચામાં આવીને મારી સામે હારબંધ ઉભા રહ્યા. બધા ૧૮થી ૨૬ વરસના તણે હતા. કોઈના શરીર પર કેરીઅન લશ્કરની ફાટીટી ખાખી પાટલુનો હતી. કાઈને પિશાક વળી બીજી તરહનો હતો. એકેયના પગમાં જોડા નહતા. કમર પર હાથના બનાવેલા કારતૂસના પટ્ટા હતા. એ પટ્ટામાં
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com