________________
રક્ષિત રાજ્ય
૩૯ પછી હુકમ નીકળ્યા કે પ્રજાજનોએ ધોળો પોશાક ન પહેરવો; પિશાક કાળા જ જોઈએ. જેતવસ્ત્રધારી કેરી આવાસીઓને આ વસમું લાગ્યું. પિોશાક ન બદલનાર પ્રજાજન ઉપર જાતજાતની સતાવણીઓ થવા લાગી.
વાળ કાપવાની પદ્ધતિ પર પણ આકરું દબાણ ચાલુ રહ્યું. રણવાસની સ્ત્રીઓને અને રાજ્યના નોકરોને વિદેશી ઢબનો લેબાસ ધરવાની ફરજ પડી. શરમની મારી આ બાઈઓ ઘરબહારનું જીવન સંકેલીને અંતઃપુરમાં જ સંતાઈ રહેવા લાગી.
કેરીઆના બૌદ્ધ ધર્મના સ્તૂપના પણ ટુકડા કરી કરીને કુતુહલની એક વસ્તુ તરીકે જાપાનનરેશ મકાની પાસે ભેટ ધરવા માટે જાપાનીઓ ઉઠાવી જવા લાગ્યા.
બીજી બાજુથી જાપાની સત્તાવાળાઓએ કરી–પક્ષી પત્રકારને દબાવી દીધા, વિદેશી પ્રવાસીઓને રસબસતી સરભરા થકી ને બીજી ઇંદ્રજાળ વડે સત્ય વસ્તુસ્થિતિથી વેગળા રાખ્યા અને તેઓને હસ્તે પિતાના શાસનની પ્રશંસા ગાતાં પુસ્તકે લખાવ્યાં.
રાજા પિતાના રાજમહેલમાં કેદી બન્યા હતે. એના સાચા મિત્રો એની પાસે જવા પામતા જ નહિ. જે જતા તે જાપાનીઓના પક્ષકાર હતા. રાજાએ એને કરેલી એકેએક વાત રેસીડન્ટ-જનરલને પહોંચી જતી. રેસીડન્ટ-જનરલ ઈટ એક જ વાટ જોઈને બેઠેલે કે રાજા ક્યારે કરારનામાનો ભંગ કરે ! એણે રાજાની અંગત જીવનચર્યા પર વિશેષ અંકુશો મૂકવા માટે મહેલમાં જાપાની પહેરેગીર ચડાવ્યા. અને જાપાની અમલદારના પાસ વિના મહેલમાં પ્રવેશવાની મનાઈ કરી. છતાંયે ૧૯૦૫ ના કરારનામાં પર રાજાએ સહી કરી જ નહિ. રાજાના હૃદયમાં ઉદ્ગાર ઉઠયો કે “જરૂર કોઈક પ્રજા મારી વારે ધાશે. શું કઈ નહિ આવે ?” એની આશા ૧૯૦૭ ની હેગ પરિષદ પર ટીંગાતી હતી. મનમાં થતું હતું કે “એકવાર ત્યાં મળનારાં રાજયોને હું ખાત્રી કરી બતાવ્યું કે આ “મુરબીવટ” ની સંધિમાં મેં કબુલાત નથી આપી, તે ચેકસ એ બધાં રાજ્ય
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
