________________
४७
હેમાભાઈ અને તેમનાં ધર્મપત્નીનો હરખ ઉરમાં માતો ન હતો. હેમાભાઈની ચિરકાળની ભાવના સંપૂર્ણ થતી જોઈ તેની છાતી ગજગજ ઊછળતી હતી. જ્ઞાનશક્તિ
છઠ્ઠા વર્ષના પ્રારંભે જ હેમાભાઈએ એમને પાઠકજીના હાથ તળે વિદ્યાભ્યાસ સારુ મૂક્યા. પૂર્વકાળના વિદ્યાના પ્રગાઢ સંસ્કારોને માત્ર તાજા જ કરવાનું કાર્ય એમને માટે બાકી હતું. પાઠકજી પુસ્તકમાંથી પઠન કરાવે અને લોંકાશાહ તેના વિશાળ માનસમાં રહેલી ધા૨ણાને વિકસાવતા જાય.
પુસ્તકનું પુસ્તક બીજે જ દહાડે જ્યારે પાઠકજી અક્ષરશઃ કંઠસ્થ થયેલું જુએ ત્યારે તેમને આશ્ચર્ય થયા કરે. આવી અપૂર્વ સ્મરણશક્તિ, ગ્રહણ કરવાની શક્તિ અને વિનયભાવની પ્રસાધનતાને લઈને તેમણે થોડા જ વખતમાં વિવિધ વિષયોનું જ્ઞાન સંપાદન કર્યું.
તે વખતે સંસ્કૃત, પ્રાકૃત, અર્ધમાગધી - એમ ભાષાઓએ પોતાના સ્વરૂપે દેશ, કાળ, દેહ બંધારણ વગેરે કારણોથી ભિન્નભિન્ન દેશોમાં ભિન્નભિન્ન સ્વરૂપો પકડ્યાં હતાં. ગુજરાત દેશની ભાષાએ ગુજરાતી સ્વાંગ સજ્યો હતો. જો કે તે બાળસ્વરૂપમાં હતી, છતાંય તેનો આકાર તો સાવ પલટી ગયો હતો.
આખા ભારતવર્ષમાં માનવીઓના પરિચયમાં આવવાનું અને તેમને સમજાવવાનું કાર્ય જાણે તેમને જ ન કરવાનું હોય ! તેમ તેમણે કેવળ ગુર્જર ભાષાજ નહિ પરંતુ તે વખતની આખા ભારતવર્ષની પ્રચલિત મુખ્ય મુખ્ય વિવિધ ભાષાઓ હસ્તગત કરી લીધી. ભાષાજ્ઞાન ઉપરાંત તેમણે પિતાજીના સંસ્કાર પ્રમાણે રાજનીતિનો પણ ઊંડો અભ્યાસ કર્યો. કળાકૌશલ્ય અને વ્યવહાર દક્ષતામાં તે નિપુણ બન્યા. તેમની લેખનકળા ખીલતી હતી. તેમના અક્ષરો તો જાણે મોતીના દાણા ન હોય ! તેમ સ્વચ્છ, સુરેખ અને પ્રમાણોપેઠ હતા. યુવાન લોંકાશાહ
લગ્નજીવન
લોંકાશાહના જીવનમાં પંદરેક દિવાળીની આવજા થઈ હશે ત્યાં તો શીરોહીના સુપ્રસિદ્ધ શાહ ઓધવજીએ પોતાની વિચક્ષણ અને વિદુષી પુત્રી સુદર્શના કે જે યથા નામ તથા મુળા હતી તેને લોંકાશાહ જેવા શાંત, ગંભીર અને ધી૨ યુવાન
ધર્મપ્રાણ : લોંકાશાહ
