________________
૮૫
અને એ વ્રતો પાળવા માટે ખાનપાન વસ્ત્ર અને સાધનોમાં અત્યંત સંયમી બનવું. ઉઘાડે પગે ચાલવું. રાત્રિભોજનનો સર્વથા ત્યાગ કરવો. સંયમ અને તપશ્ચર્યાથી પોતાનું જીવન સાવ હળવું બનાવી દેવું, કેશાદિ લુંચન કરવું. આકરી તપશ્ચર્યા કરવી, કોઈ પ્રશંસે, કોઈ નિંદે, છતાં ન ફૂલાવું, ન ખિન્ન થવું. આ બધી જૈનધર્મની પ્રતિજ્ઞાઓ પાળવી એ ખાંડાની ધાર સમું કઠિન વ્રત છે. અનેક પ્રલોભનમાં આપનો આ વૈરાગ્ય કાયમ ટકી રહેવામાં આત્મસામર્થ્ય અને સતત અપ્રમત્ત દશાની આવશ્યક્તા છે. કારણ કે પ્રકૃતિના નિયમાનુસાર પ્રતિકૂળ નિમિત્ત મળતાંજ તે કંટાળીયે જાય છે અને પ્રલોભન મળતાં તેનું પતન પણ શીધ્ર થાય છે.”
એ સુભટો બોલ્યા કે, “દયાળુ દેવ ! સાધક દશાને માટે આપ કહો છો તે બધું થવું સાવ શક્ય છે. પરંતુ અમો અમારું જીવન તો પૂર્ણ દઢતાપૂર્વક સાધનામાંજ જરૂર નિર્વહન કરીશું. આ અમારો પ્રાણાન્ત નિશ્ચય છે.”
લોકાશાહ તેના ઉત્તરથી હર્ષિત થયા. તેઓની આ યોગ્યતા જોઈ તેમને ખૂબ આનંદ થયો. જૈનધર્મની દીક્ષાની સંપૂર્ણ વિધિ સમજાવી, અને તમારી સાધનામાં શાસન દેવો સહાય કરો એવો સ્થિર અને દઢ આશીર્વાદ આપ્યો.*
સંવત ૧૫૩૧માં આ બિના બની. એ ૪૫ સાધકો સત્યની સાધના અને પ્રચાર કાર્યમાં જોડાઈ ગયા. સ્વાધ્યાય, ધ્યાન, આત્મચિંતન, વિચારમંથન; એ એનાં સહાયક બળો હતાં. દેહને અન્ન આપવાની સાથેજ આત્માને ખોરાક આપવાનું તે કદી ચૂકતા નહિ અર્થાત્ તેઓ સંયમના હેતુ પૂર્વકજ બધી ક્રિયાઓ કરતા હતા.
સંવત ૧૫૩૨ પછી એ ધર્મક્રાન્તિકાર ધર્મપ્રાણ અને જૈન ધર્મના માર્ટિન લ્યુથરનું જરાજીર્ણ શરીર વિશીર્ણ થવા લાગ્યું અને કોઈ એક ચાંદલિયાની પૂર્ણ ખીલેલી જ્યોત્સા વખતે શ્રીમાન લોંકાશાહ કાળધર્મને પામ્યા. છેલ્લા શ્વાસ સુધી તેમના પ્રાણવાયુમાં ચૈતન્યનાં પૂર હેલિયાં લેતાં હતાં. શરીર ક્ષીણ થવા છતાં તેમનો ઉત્સાહ અંતિમ સમય સુધી ક્ષીણ થયો ન હતો. ભગવાન મહાવીરનાં
* કોઈ કોઈ સ્થળે એવો પણ ઉલ્લેખ મળે છે કે લોકાશાહ પોતે પણ દીક્ષિત થયા હતા. અને તેથી જ તેમના અનુયાયી વર્ગ લોંકામત તરીકે પાછળથી ઓળખાવા લાગ્યો. પરંતુ આ વાત બહુ પ્રતિષ્ઠાપાત્ર જણાતી નથી. આ વખતે લોંકાશાહનું વય ખૂબજ વૃદ્ધ થઈ ગયું હતું. અને આ ૪૫ દીક્ષા થયા પછીના ટૂંકજ વખતમાં તેમનો દેહાન્ત થયો છે. એટલે તેઓની ત્યાગ દશા ઉત્કટ હોવા છતાં “ગૃહસ્થ છતાં પાળે સંન્યાસ” એવા રહ્યા છે. દિક્ષા લઈ શક્યા નથી.
ઘર્મપ્રાણ : લોંકાશાહ
