________________
દર્શન થયાં ન હોય ! તેવો તેને અપૂર્વ ઉલ્લાસ પ્રગટ થયો. રાત્રિની મીઠી શયાએ તેને મધુર મધુર સ્વપ્નમાં આવ્યાં. કોઈ પણ મહાન જ્યોતિ તેના અંગોમાં જ્યોત રેડી અદશ્ય થતાં તેણે નીહાળી. પ્રભાતનો હો ફાટતાં જ ઉષાના ચમકાર સાથે તે વીર યોદ્ધો જાગૃત થયો.
સ્વસ્થ થયા પછી નિત્યના નિયમ પ્રમાણે પોતાના સ્થાન પર બેસી પોતાના પરમ પિતાને એ શબ્દદેહનું દર્શન કરવા આતુર બનેલા એ વીર લોંકાશાહે શ્રી દશવૈકાલિકસૂત્રનું પહેલું જ પાનું હાથમાં લીધું અને પ્રારંભમાં જ તેને આ
શ્લોક નજરે પડ્યો. એ શ્લોક તેણે વાંચ્યો અને ફરી ફરી વાંચ્યો. તે બ્લોક આ પ્રમાણે હતો : (કે જે આજે પણ આપણા સદ્દભાગ્યે મૂળ સ્વરૂપે તેવાને તેવા જ આકારમાં સ્વસ્થ રહ્યો છે. તેમાંથી યુગે યુગે નવું નવું મળી રહે છે.)
धम्मो मंगलमुक्किठं, अहिंसा संजमो तवो ।
देवा वि तं नमसंति, जस्सधम्मे सया मणो॥ અર્થ : ધર્મ એ સર્વોત્તમ (ઉચ્ચ પ્રકારનું) મંગળ છે; અહિંસા, સંયમ અને તપ એજ ધર્મનું સ્વરૂપ છે, આવા ધર્મમાં જેનું મન હમેશાં લીન રહે છે તેવા પુરુષને દેવો પણ નમસ્કાર કરે છે. **
ધર્મની આ વ્યાખ્યા પર તેણે ખૂબ ખૂબ મનન કર્યું. જેમ જેમ તે ઊંડા ઊતરતા ગયા તેમ તેમ તેને આ ઉદાર વ્યાખ્યામાં વિશ્વના નાના મોટા સૌ પ્રાણીઓનાં કલ્યાણ અને વિકાસ સમજાયાં અને તેમની વિવેકશક્તિથી આજના સંઘની મનોદશા ઊલટા માર્ગમાં દેખાતી હતી તે શાસ્ત્રદષ્ટિથી પણ તે જ રૂપે દેખાવા લાગી. આ રીતે ભગવાન મહાવીરનાં વચનામૃતો જેમ જેમ તેને દૃષ્ટિગોચર થતાં ગયાં તેમ તેમ તેની ક્રાન્તિ વિકસવા લાગી.
એકમાત્ર દશવૈકાલિક જ નહિ પરંતુ પછી તો મુનિજીઓ પાસેથી લખાણ માટે બીજાં શાસ્ત્રોની પણ ભરતી થવા લાગી. સુંદર મરોડદાર અક્ષરોથી એક
*દશવૈકાલિક સૂત્ર જૈન આગમમાં મૂળસૂત્ર તરીકે ઓળખાય છે. અને તેમાં જૈનધર્મના મૂળભૂત સિદ્ધાંતો અને સંયમી જીવનનાં કર્તવ્ય, નિષેધાત્મક યમ નિયમો અને તેને લગતો ઉપદેશ હોવાથી સર્વમાન્ય આગમોમાં તેનું બહુ ઊંચું સ્થાન છે.
**અહિંસામાં સ્વ અને પરનું હિત છે, સૌ કોઈને શાંતિ મળે છે. માટે જ અહિંસામાં ધર્મ છે. સંયમથી પાપી પ્રવૃત્તિ અટકે છે. તૃષ્ણા મંદ પડે છે અને તેવા સંયમી પુરુષોજ રાષ્ટ્રશાંતિમાં
ઉપકારક થઈ પડે છે. અનેક દુઃખિતોને તે દ્વારા જ આશ્વાસન મળે છે, માટે જ સંયમમાં ધર્મ છે. તપશ્ચર્યાથી અંત:કરણની વિશુદ્ધિ થાય છે, માટે જ તપશ્ચર્યામાં ધર્મ છે.
ધર્મપ્રાણ : કાશાહ
