________________
૩૪
નય પ્રદીપ ગુણના વિકાર તે પર્યાય –તે બાર પ્રકારના છે(૧) અનંત ગુણ હાનિ (૭) અનંત ભાગ વૃદ્ધિ. (૨) અસંખ્યાત ગુણ હાનિ (૮) અસંખ્યાત ભાગ વૃદ્ધિ. (૩) સંખ્યાત ગુણ હાનિ (૯) સંખ્યાત ભાગ વૃદ્ધિ. (૪) સંખ્યાત ભાગ હાનિ (૧૦) સંખ્યાત ગુણ વૃદ્ધિ, (૫) અસંખ્યાત ભાગ હાનિ (૧૧) અસંખ્યાત ગુણ વૃદ્ધિ. (૬) અનંત ભાગ હાનિ (૧૨) અનંત ગુણ વૃદ્ધિ.
નર-નારકાદિ ચતુતિ અથવા ચોરાશી લાખ યોનિ એ વિભાવ પર્યાય.
દ્રવ્યના સામાન્ય દશ ગુણ હવે ગુણના વિભાગ દેખાડે છે – (૧) અસ્તિત્વ (દ્રવ્ય માત્રને (૭) ચેતનત્વ (જીવ દ્રવ્ય
સામાન્ય ગુણ.) ને જ સામાન્ય ગુણ) (૨) વસ્તુત્વ ( , ) (૮) અચેતન (પુદગલાદિ
અજીવ દ્રવ્યનો જ
સામાન્ય ગુણ) + અસ્તિત્વ આદિ ગુણેના અર્થ સમજવા યોગ્ય છે. તે દ્રવ્યના સામાન્ય ગુણ નીચે મુજબ –
(૧) અસ્તિત્વ સપપણું, (દ્રવ્યનું હેવાપણું); “સત દ્રવ્યસ્ય લક્ષણું.” ન હોય તેનું નામ જ ન હૈય; માટે હવા પણું છે. ભારત વિથ માવા.”
(૨) વસ્તૃત્વ=સામાન્ય વિશેષાત્મકપણું, દ્રવ્યમાત્રમાં સામાન્ય અને વિશેષ એ બંને અવિનાભાવી સંબંધ પણ રહેલા છે, વસેલા છે, માટે“વસ્તુ”એ દ્રવ્ય. (૩) દ્રવ્યત્વ-દ્રવ્યને અર્થ ઉપર જણાવ્યો છે.
