________________
નય પ્રદીપ તિરૂપ – (બાયપણું) તિર્ય સામાન્ય છે. ઉદાહરણ, તે જ જાતિવાળો ( તુલ્ય પરિણતિરૂપ ત્વવાળા) આ ગાને સમૂહ છે; અથવા ગો સદશ (ગાયના જેવી) ગવય.
બીજા સામાન્યનું લક્ષણ:पूर्वापरपरिणामसाधारणद्रव्यमूर्ध्वतासामान्यम्, यथा कटककंकणाद्यनुगामि कांचनमिति ॥
અર્થાત–પૂર્વ અને અપર પર્યાય, તેમાં રહેલું જે (બંનેને) સાધારણ દ્રવ્ય તે (તેઓનું) ઊર્વતા સામાન્ય કહેવાય. જેમકે--સેનાના પૂર્વ અને અપર પર્યાયરૂપ કડાં અને કંકણ, એ બેમાં રહેલું સાધારણ દ્રવ્ય જે કાંચન તે (બંનેનું) ઊર્ધ્વતા સામાન્ય છે.
(માટી અને સેના આદિના ઘાટરૂપ) પૂર્વ અને અપર વિવ (પર્યાય) માં વ્યાપેલું માટી, સોનું આદિ દ્રવ્ય તે ઊર્ધ્વતા સામાન્ય; અને આ સામાન્ય ત્રિકાળગામિ (નિત્ય) છે. આ અંગે કહ્યું છે કે –
“पूर्वापरपर्याययोरनुगतमेकं द्रवति तांस्तान् पर्यायान् गच्छतीति व्युत्पत्त्या त्रिकालानुयायी यो वस्त्वंशस्तदूर्ध्वताસામાન્યfમધીય છે”
+ તાત્પર્ય કે-જૂદી જૂદી વ્યક્તિઓમાં સાધારણ પર્યાય તે તિર્યકુ સામાન્ય, અને જૂદા જૂદા પર્યાયોમાં સાધારણ દ્રવ્ય તે ઊર્ધ્વતા સામાન્ય. દ્રવ્ય નિત્ય છે, પર્યાય અનિત્ય છે, એટલે ઊર્ધ્વતા સામાન્ય નિત્ય, તિર્થક અનિત્ય.
