________________
શ્રી નયચકચાર-શ્રી આગમસાર અનુસાર ૧૨૩ નયે સદ્ભાવ જે અસ્તિધર્મ અને અસદ્ભાવ જે નાસ્તિધર્મ તે સર્વસંયુકત વસ્તુને વસ્તુપણું કહ્યું.
સમભિરૂઢ નય–વસ્તુની જે પર્યાયવાચી સંજ્ઞા હોય તે જ સંજ્ઞા વડે તેને બોલાવે, સંજ્ઞાંતર, નામાંતર અર્થને વિમુખ કરે તે સમભિરૂઢ, જે પર્યાય પ્રગટ હોય તે પર્યાય જે શબ્દથી સમજાય તે શબ્દ વડે જ વ્યવહરનાર તે સમભિરૂઢ.
૭. એવંભૂત નય-વાગ્ય–વાચકની પૂર્ણતાને કહેનાર; સર્વપર્યાયવાચી.
શ્રી આગમસાર–પં. દેવચંદ્રજી
૧. નગમ નય-અંશગ્રાહી, એક નથી ગમ જેને તે નૈગમ; ગુણને એક અંશ ઉપન્યો હોય તેને નૈગમ કહિયે. પાલી (?) કે ઓદન કે સર્વજીવ સિદ્ધ સમાન એ ત્રણ દષ્ટાંત. (૧) ભૂત, (૨) ભવિષ્ય, (૩) વર્તમાન એ ભેદ. જ્ઞાનરૂપ ધ્યાનના પરિણામ વિના અંશાહી.
૨. સંગ્રહનય-સત્તાગ્રાહી. એક નામ લીધાથી સર્વ ગુણ--પર્યાય પરિવાર સહિત આવે જેથી તે સંગ્રહનય. જેમ-દાતણ મંગાવ્યું તેમાં પાણ-લોટો વગેરે બધું સાથે આવ્યું. (૧) સામાન્ય સં.–દ્રવ્યત્વ. (૨) વિશેષ સં– જીવવ. જ્ઞાનરૂપ ધ્યાનના પરિણામ વિના સત્તાગ્રાહી.
૩. વ્યવહારનય-ભેદગ્રાહી. બાહ્ય સ્વરૂપ દેખી ભેદની વહેંચણ કરનાર, અને બહાર દેખાતા ગુણને જ
