Hemprabha Vyakaranam

Author(s): Vijaynemsuri
Publisher: Unknown

Page 481

5
-4-
देहिकः । औचंदेहिकः । अत एव पाठादूर्ध्वशब्दस्य दमदेहयो; मोऽन्तः । केचिचेनावनुशतिकादिषु पठन्ति । ऊ | मौहर्तिकः । सप्तमी चोर्ध्वमौहर्तिके इति ज्ञापकादुत्तरपदस्यैव वृद्धिः । आकम्मिकम् । आमुष्मिकम् । आमुत्रिकम् ।। पारत्रिकम् । ऐहिकम् । शपिकम् । पाठसामर्थ्यात्सप्तम्या अलुप् ॥ समान पूर्वलोकोत्तरपदात् ॥ ६।३।७९ ॥ शेपे इकण् । सामानग्रामिकः । सामानदेशिकः । ऐहलौकिक: पारलौकिकः । योगदयेऽपि भवार्थ एव प्रत्यय इत्यन्ये ।। वर्षाकालेभ्यः ॥६।३।८० ॥ शेषे इकम् । वार्षिक: । कालभन्दः कालविशेषवाची । मासिकः। बहुवचनं यथाकथंचित्कालवृत्तिप्रत्ययप्रापगार्थन । नैशिकः । प्रादोषिक: । कादम्बपुष्पिकम् । ढहिपलालिकम् । ऋतो. गित्यत्ययस्तदाबादे ऋत्वन्तादपि भवत्यभिधानात् ॥ अंशाहतोः ॥७॥४।१४.॥ उत्तरपदस्य स्वरेष्वादेः स्वरस्य गिति तद्धिते वृद्धिः । पूर्ववार्षिक: । अपरवार्षिकः । अंशादिति किम् ? । सौवर्षिक:॥ शरदः श्राद्दे कर्मणि ।। ६ । ३।८१ ॥ शेषे इकण् । शारदिकं श्राद्धम् ॥ नवा रोगातपे ॥ ६।३।८२ ॥ शरदः शेषे इकण् । शारदिकः शारदो रोग आतपो वा॥ निशाप्रदोषात् ॥६।३। ८३ ॥ शेषे इकण वा । नैशिकः । नेशः । प्रादोषिकः । प्रादोपः॥ श्वसस्तादिः॥ ६।३। ८४ ॥ कालार्थाच्छपे इकण पा । शौवस्तिकः । श्वस्त्यः। श्वस्तनः ॥ चिरपरुत्परारेस्त्नः ॥६।३ । ८५ ॥ शेषे वा। चिरत्नम् । परुत्नम् । परारित्नम् । पक्षे सायमि| त्यादिना तनट् । चिरन्तनमित्यादि । परुपरारिभ्यां विकल्प नेच्छन्त्यन्ये । केचित्तु परुत्परायॊस्तिनट्यन्त्यस्वरात परं म्यागममिच्छन्ति ॥ पुगेनः ॥६।३ । ८६ ॥ कालार्थाच्छेपे वा । पुराणम् । पुरातनम् ॥ पूर्वाहापसह्वात्तनट् ॥ ६।३।८७॥ शेषे वा । पूर्वाह्नेतनः २ । अपराह्नेतनः २ । जपिनि वाच्चै व्यवस्थितविभाषाविज्ञाना-. नित्यं सतम्या लुर् । पौर्वाह्निकः । आपराह्निकः॥ सायचिरंमाहेप्रगेऽव्ययात् ॥६।३।८८ ॥ कालार्थाच्छेषे नित्यं तनट् । सायन्तनम् । चिरन्तनम् माढेतनम् । प्रगेतनम् । दिवातनम् । दोणतनम् । कालेम्य इत्येव ।
MUSICALCUC-ICI0