________________
યમને ચોથા ભેદ,
૫૭
- - -
- -
-
-
-
-
-
- -
-
-
હોય તે તે વસ્તુ ગ્રહણ કરી શકાય, અને સજીવ શિષ્યાદિને તેની પોતાની મરજી યા તેના વડિલોની આજ્ઞા હોય તે શિખ્યાદિપણે ગ્રહણ કરી શકાય. ૪. આ પ્રમાણે તીર્થકર સંબંધી, ગુરૂ સંબંધી, માલીક સબંધી અને જીવ સંબંધી એમ ચાર પ્રકારના અદત્તને ત્યાગ કરે. ત્યાગીઓને દ્રવ્ય, ધનાદિ તો ગ્રહણ ન કરાય, કેમકે દ્રવ્ય એ ત્યાગવૃત્તિને નાશ કરનાર છે, તેમ ગૃહસ્થને ધનાદિ ઉપર મમત્વભાવ હોવાથી તે ધન બાહ્ય પ્રાણ જેવું છે. આવા ઘણા દાખલાઓ બનેલા જોવામાં આવે છે કે ધનને નાશ થવાથી કે ચોરી થવાથી મનુષ્યનાં હૃદય ફાટી જાય છે અને મરણ પણ થાય છે. માટેજ શાસ્ત્રકાર કહે છે કે બાહ્યા પ્રાણ સરખું મનુષ્યનું ધન હરણ કરનારે તેના ખરા પ્રાણેનું હરણ કર્યું છે. ૨૨.
ચમને ચોથો ભેદ.
–૦ ૪૦– दिव्यौदारिककामानां कृतानुमतिकारितैः । मनोवाकायतस्त्यागो ब्रह्माष्टादशधा मतम् ॥ २३ ॥ દિવ્ય અને ઉદારિક વિષયનો મનથી, વચનથી અને શરીરથી કરવા, કરાવવા અને અનુમોદવાનો ત્યાગ કરે તે બ્રહ્મચર્ય અઢાર પ્રકારનું કહેલું છે. ૨૩.
વિવેચન–દિવ્ય એટલે દેવ સબ ધી અને ઉદારિક એટલે મનુષ્ય તથા તિર્યંચ (જનાવર) સંબંધી વિષને ત્યાગ કરવો. ખરેખર ત્યાગ, ઈચ્છાના ત્યાગની સાથે જ રહે છે અને તે ઈચ્છાને ત્યાગ અઢાર પ્રકારે ત્યાગ કરવાથી થઈ શકે છે. મનથી, વચનથી અને કાયાથી વિષય સેવન ન કરવું, મન વચન કાયાથી ન કરાવવું, અને મનથી, વચનથી અને કાયાથી વિષય સેવનારની અનુમોદના ન કરવી, આ નવ ભેદ થયા. તે નવ ભેદ દેવતાના વૈચિ શરીર સબંધી અને બીજા નવ ભેદ મનુષ્ય અને તિર્યંચના ઉદારિક શરીર સ બ ધી, બેઉ મળી અઢાર ભેદ થયા. આ અઢાર ભેદે બ્રહ્મચર્યનું પાલન કરવું. આ બ્રહ્મચર્ય પાળનારને અરધો સંસાર સુખમય થઈ જાય છે. કર્મબ ધનાં ઘણાં કારણે ઓછાં
