________________
ઉપર
'
દ્વાદશ પ્રકાશ,
આપણા મનમાં આવતા વિચારેની જે આપણે પોતે તપાસ કરીશું તો ખાત્રી થશે કે જે વિચારોને આપણે વારંવાર ઉત્તેજન આપીએ છીએ તે જ પ્રકારના તે વિચારે છે. .
પિતાની સામાન્ય પ્રવૃત્તિને અનુકુલ જે વિચારે હોય તેનું મન આકર્ષણ કરે છે. માટે જ આપણે નિર્ણય કરે જોઈએ કે “આવાજ વિચારે મારે કરવા અને આવા વિચારે નજ કરવા.”
એકાગ્રતાના જોરથી મન પોતાની મેળે બળવાન થાય છે. તેથી આ વિચાર કરવા અને આ વિચાર ન કરવા તે કામ તે મન પછી પિતાની મેળે કરી લેશે, પણ એકાગ્રતાની શરૂઆતમાં તે તેને આવી ટેવ પડાવવી જ પડશે.
વળી ખરાબ વિચારે મનમાં આવે ત્યારે તે વિચારેની સાથે પ્રત્યક્ષ યુદ્ધ ન કરવું. જેમકે “તું ચાલ્યા જા, મારે ખપ નથી, શા માટે આવ્યા? તું પર છે, વિગેરે.” આવા વિચાર કરવા તે ગ્ય નથી, પણ આ અવસરે તે ખરાબ વિચારેને સારા વિચારે કરવાના રૂપમાં તત્કાળ બદલાવી નાખવા. તેમ કરવાથી ખરાબ વિચારે પોતાની મેળે દૂર થઈ જશે.
કઈ પણ વિચારોની સાથે ઉત્તર પ્રત્યુત્તરરૂપ યુદ્ધ કરવામાં આપણું બળ આપણે બહાર કાઢીએ છીએ. તેથી તે અનુસાર સામા વિચારે તરફથી પ્રતિક્રિયા ઉત્પન્ન થાય છે. આ પ્રકારે આપણને પરિશ્રમ વધારે થાય છે. આનાથી ઉલટી જ રીતે તે વિચારની જુદી દિશા તરફ મનનું પરાવર્તન કરવાથી વિચાર દષ્ટિમાંથી તે ખરાબ આકૃતિ વિનાપ્રયતને વિલય થઈ જાય છે. તે અશુદ્ધ વિચારે સાથે યુદ્ધ કરવામાં પ્રાય. મનુષ્યને અનેક વર્ષે વ્યતીત કરવા પડે છે. પરંતુ શુદ્ધ વિચારેને મનમાં શાંત પ્રકારે સ્થાપવાથી તેના પ્રતિપક્ષી અશુદ્ધ વિચારને અવકાશ રહેતું નથી, તેમજ અશુદ્ધ વિચારોને પ્રત્યુત્તર નહિ આપનાર મન પિતા તરફ આકર્ષાત જાય છે, તેમ તેમ મનુષ્ય ખરાબ વિચારોને નહિ સ્વીકારવાને ચગ્ય થતું જાય છે.
સારા વિચાર કરવાને અભ્યાસ રાખવાથી ખરાબ વિચારે ન કરવાની હતા, અને સારા વિચારેનો સ્વીકાર કરવાની સામઐતાવાળા આપણે બનીએ છીએ.
અસદુ વિચારેને સ્થાને સદવિચારે આ પ્રમાણે સ્થાપન કરવી, ધારો કે તમને કોઈ સવચ્ચેના સંબંધમાં પ્રિય વિચાર
