________________
ધાતિકર્મના ક્ષયથી થતું ફળ,
નથી, કેમકે ચાલવામાં સહાય આપનાર ધર્માસ્તિકાય આગળ નથી. નિચા પણ જતા નથી, કેમકે તેમનામાં ગૌરવ (વજન–ભાર) રહ્યા નથી. તેમ તિછિ પણ તેમની ગતિ નથી, કેમકે તેમને પ્રેરનાર અનાદિકના રોગને અભાવ થયેલો છે. ૫૯
लायवयोगादुधमवदलायुफलवच्च संगविरहेण । बंधनविरहादेरंडवच सिद्धस्यय गतिरुवं ॥६०॥
લઘુપણાના કારણથી ધમની માફક, સંગના વિરહથી તુંબીના કુલની માફક, અને બંધનના અભાવથી એરંડના ફલની માફક, સિધ્ધની ગતિ (સ્વાભાવિક) ઉર્વ છે. ૬૦.
समाधि. मोक्षमां गयेला योगी. सादिकमनतमनुपममन्यावाचं स्वभावज सौख्यं । प्राप्तः स केवलज्ञानदर्शनो मोदते मुक्तः ॥६१॥
કેવલજ્ઞાન અને કેવલ દર્શનવાનગી , સર્વ કર્મોથી મુક્ત થઈ સાદિ અનંત, અનુપમ, અવ્યાબાધ અને સ્વભાવથી પેદા થયેલા આત્મિક સુખને પામી (જ્ઞાનાન દમાં) મગ્ન રહે છે. ૬૧.
વિવેચન-આશ્લેકમાં સર્વ ના ક્ષયથી ઉત્પન્ન થયેલી સ્થીતિને સમાધિ કહેવામાં આવે છે. આ સમાધિ પરિપૂર્ણ છે. તેમાંથી પાછા હઠવાપણું છેજ નહિ.જે આત્મસ્થિતિ પમાયેલી છે તે સાદિ અનંત છે. તે સ્થીતિ પામ્યાની આદિ છે પણ અત નથી. અંત ત્યારે કહી શકાય કે તે સ્થીતિમાંથી નીચા પડવાપણું હેય. એટલે આ સ્થીતિ સાદિ અનંત છે. તેમજ અનુપમ છે. એટલે આ સ્થીતિને કોઈ પણ ઉપમા આપી શકાતી નથી. ઉપમા ન આપવાનું કારણ, તેવી સર્વોત્કૃષ્ટ સ્થીતિનો દુનિયામાં અભાવ છે. દુનિયામાં જે જે સ્થીતિઓને અનુભવ આ દેહદ્વારા થાય છે તે સર્વ સ્થીતિઓ વિયેગશીળ છે. દેહ પતે પણ વિશરણ સ્વભાવવાળો છે. એટલે તેનાથી ઉત્પન્ન થતાં સુખોને સુખની ઉપમા કેમ આપી શકાય ?
વળી આ સુખ કેવળ આત્મસ્વભાવથી ઉત્પન્ન થયેલું અને શરીરના પણ સગવિનાનું હોવાથી, દુનિયાના દેહધારી આત્માઓના કઈ પણ જાતના સુખની ઉપમાથી અતીત છે.
