________________
મનની અસ્તવ્યસ્ત સ્થિતિ અને તેના નાશને ઉપાય, ૩૫૫
દિવસને અચાસ રખલિત થતાં ચાર દિવસના અભ્યાસ જેટલી ખાદ પડે છે, તેટલી હાની પહેરે છે. વિચારની સ્થિરતા થયા પછી આ નિયમિતતાની એટલી બધી જરૂર રહેતી નથી.
મનની અસ્તવ્યસ્ત સ્થિતિ અને તેના નાશને ઉપાય.
જે માણો વિચાર શક્તિને ખીલવતા નથી, તેઓના મનમાં ના અસ્તવ્યસ્ત વિચારે હોય છે. કોઈ પણ ફળ પ્રાપ્તિના આશય વિના વારંવાર જેમ તેમ વિના પ્રોજન જેવા તેવા વિચાર કર્યા કરે છે. એ પ્રેગ્યભાવની ભિન્નતા તેમાં રહેતી નથી. એક જંગલી મrjર કે અજ્ઞાન પણ આડુ અવળું વિના પ્રયાસને જેમ ફયા કરતું હોય, તેમ તેઓના મનમાં વગર કિસ્મતના વિચારે આમતેમ ઘુમ્યા કરે છે. તેના પરિણામનું પણ તેને ભાન નથી. આવી સ્થિતિવાળા મનુનાં મનવિકળ કે અસ્તવ્યસ્ત કહેવાય છે. પરિશ્રમ કરતાં પણ, આવી વિકળતાથી મનુષ્ય ઘણું જીર્ણ થાય છે પરિશ્રમ અધિક ન હોય તે જેમ યંત્રને હાનિ થતી નથી પણ લટ પ્રબળ રહે છે, તેમ આ વિકળતારૂપ માનસિક ક્રિયાથી માનસિક યંત્રને મોટી હાનિ પહોંચે છે.
આવા મનુષ્યનાં મને જલદીથી ક્રોધ, કામાદિથી વિકારી બને છે અને સ્થિર માનસિક વ્યાપાર તેને અશક્ય થઈ પડે છે.
આવી વિકળતાવાળા વિચારોનું કારણ તપાસ કરતાં જણાઈ આવશે કે તેઓ નાના પ્રકારની ઈચ્છા, તૃષ્ણ, ભય, શોક, કે તેવાજ કોઈ કારણથી પીડાતા હોવા જોઈએ. આવા મનુષ્યોએ આ વિળતાવાળી સ્થિતિમાંથી મુક્ત થવા માટે, કર્મના ઉત્તમ નિયમ ઉપર આશય રાખવાનુ મનને શિક્ષણ આપવું જોઈએ. તેઓએ આ પ્રમાણે સંતોષ વૃત્તિ હૃદયમાં સ્થાપન કરવી કે, કર્મના નિયમને અનસરીને સર્વ વૃત્તાંતે બને છે, અકસ્માતુ કાઈ પણ થતું નથી. જે કાંઇ કર્મ પ્રાપ્ત કરાવે છે, તેજ આપણને પ્રાપ્ત થાય છે. પછી તે ગમે તે રસ્તેથી આવે. આપણું ભાગ્યમાં નથી, કર્મમાં નથી, તેવી હાનિ આપણને કઈ કરી શકે નહિ જે દુ:ખ કે પીડા પૂર્વ કતકર્મથી આપણું સન્મુખ આવે તે ભગવાવાને સજ્જ થવું શાંતિથી તેને સ્વીકાર કરવો. તેને અનુકૂળ થવુ આજ નિયમને આધીન
