Yogshastra

Author(s): Kesharvijay
Publisher: Vijaykamal Keshar Granthmala Khambhat

Page 377

॥ एकादशः प्रकाशः प्रारभ्यते ॥
शुक्ल ध्यानम्. स्वर्गापवर्गहेतुर्व मध्यानमिति कीर्तितं यावत् । अपवर्गैकनिदानं शुक्लमनः कीर्त्यते ध्यानम् ॥ १ ॥
પ્રથમ સ્વર્ગ અને (પરંપરાએ) મેાક્ષના કારણભૂત ધર્મધ્યાનનું સ્વરૂપ કહ્યુ. હવે માક્ષના એક ખરેખર કારણરૂપ શુક્લધ્યાનનું સ્વરૂપ કહીએ છીએ. ૧.
-
શુકલ ધ્યાનના અધિક'રી કાણુ ? इदमादिमनंहनना एवालं पूर्ववेदिनः कर्त्तुम् ॥ स्थिरतां न यागि वित्तं कथमपि यत्स्वसत्त्वानां ॥ २ ॥ આ શુક્લષ્ઠાન કરવાને, પહેલા વજ્ર રૂષભનારાચ સ ઘેણુવાળા અને પૂર્વધરા (પૂર્વના જ્ઞાનના જાણકાર) જ- સમર્થ છે. કેમકે અલ્પ સત્ત્વવાળા પ્રાણિઓનાં મન, કાઈ પણ પ્રકારે (શુક્લ ધ્યાનને લાયક) સ્થિરતા પામી શકતાં નથી ૨.
શુક્લાનને યાગ્ય
.
धत्ते न खलु स्वास्थ्यं व्याकुलितं तनुमनां मनो विपयैः । शुक्लथ्याने तस्मान्नास्त्यधिकारोऽल्पसा रागाम ॥ ३ ॥
વિષયાએ વ્યાકુળ થએલાં મનુષ્યેાનાં મન, સ્થિરતા ધારણ કરી શકતાં નથી. આજ કારણથી અલ્પ સત્ત્વવાળા જીવાને શુકલધ્યાન ધ્યાવામાં અધિકાર નથી. ૩.
વિવેચન—પાચ ઇન્દ્રેચાના વિષયેાથી વ્યાકુળ થએલાં મને સ્વસ્થ થતાં નથી. આજ હેતુ ધમ ધ્યાનને પણ લાગુ પડે છે. તથાપિ ધર્મ ધ્યાન, શુક્લધ્યાનની અપેક્ષાએ ઉજવળતામાં અને સ્વછતામાં ણ મંદ હાય છે અને તે ખરેખર શુદ્ધ આત્મિકજ નથી. ૧ વજૂની સાક હાડકાંગ્માની મજમુનાવાળુ શરીર
/
*