Aptavani 03

Author(s): Dada Bhagwan
Publisher: Dada Bhagwan Foundation

Page 8

માની બેઠાનું પરિણામ ચિંતા, ઉપાધિ !
અજ્ઞાશક્તિથી જગતની અધિકરણ ક્રિયા ચાલે ને પ્રજ્ઞાથી વિરમે. સ્વરૂપ જ્ઞાનની પ્રાપ્તિ પછી પ્રજ્ઞા પ્રગટે ને અજ્ઞા વિદાય લે છે. અજ્ઞા સંસારમાં રઝળાવે, પ્રજ્ઞા મોક્ષને આરે લઇ જાય ! પ્રગટ થયેલી પ્રજ્ઞા નિરંતર આત્મહિત જ દેખાડયા કરે- ચેતવ ચેતવ કરે, ને સંસારનો ઉકેલ લાવી નાખે ! કેવળ પ્રકાશ સ્વરૂપ આત્મા સંસારની બહાર કેમ કરીને નીકળે ? એ તો આત્માનું અંગ સ્વરૂપ પ્રજ્ઞા જ બધું કરી લે ! આત્માની મૂળ કલ્પશક્તિથી અજ્ઞા ઉદ્ભવે જેમાં પછી અહંકાર ભળે એટલે સંસાર નિરાંતે ચાલ્યા કરે ! સંજોગોના જબરજસ્ત દબાણથી સ્વાભાવિક જ્ઞાનદર્શન વિભાવિક બન્યું. સિદ્ધગતિમાં સંયોગો નથી, સંયોગોનું દબાણ નથી, તેથી ત્યાં વિકલ્પ નથી.
કર્તાપણામાં નિઃશંકતા તે અજ્ઞદશા. કર્તાપણામાં શંકા પડે તે સ્થિતપ્રજ્ઞદશા અને કર્તાપદ જ ઊડી ગયું ત્યાં પ્રજ્ઞા ઉત્પન્ન થાય.
ચિત્ત અને પ્રજ્ઞામાં ફેર કેટલો કે ચિત્ત પહેલાનું જોયેલું જ જોઇ શકે જયારે પ્રજ્ઞા બધું નવું જ જુએ, વિશેષ જાણે. પોતાના દોષને પણ જે દેખાડે તે પ્રશા. ચિત્ત બીજું બધું જોઇ શકે, પણ પ્રજ્ઞાને ના જોઇ શકે. જયારે આત્મા તો પ્રજ્ઞાને પણ જોઇ શકે ! પ્રજ્ઞા કેવળજ્ઞાન થતાં સુધી જ શુદ્ધાત્માની સેવા બજાવે..
આત્માનો એક વિકલ્પ ને પુદ્ગલે ગોઠવી દીધી સર્વ બાજી, પરિણામે સંસાર ખડો થયો! આમાં સ્વતંત્ર કર્તા કોઇ નથી. સંજોગોના દબાણથી આ પરિસ્થિતિ સર્જાણી. આ પુદ્ગલ નિરંતર પરિવર્તન થયા જ કરે છે, અવસ્થા સ્વરૂપે ! તત્વ સ્વરૂપે પુદ્ગલ પરમાણુઓ સ્વરૂપે છે જે અવિનાશી છે. પુર + ગલ એટલે પુદ્ગલ, પૂરણ-ગલન થયા જ કરે તે પુદ્ગલ. રૂપ, રસ, ગંધ અને સ્પર્શ પુદ્ગલના મુખ્ય ચાર ગુણો છે. પુદ્ગલમાં જ્ઞાન-દર્શન નથી, લાગણીનો અનુભવ ય નથી, ને ક્ષાયક ભાવ પણ નથી ! જગતમાં સક્રિયતા એકલા પુદ્ગલની જ છે. બાકીનાં તત્વો અક્રિય સ્વભાવે છે. પુદ્ગલની સક્રિયતાને કારણે જ જગતમાં જાતજાતનાં રૂપો દેખાય છે.
જરાક અમથું ઝેર ચેતનને “ઓન ધી મોમેન્ટ' ઘર ખાલી કરાવડાવે છે ! પુદ્ગલની કેટલી બધી શક્તિ !!!
પરમાણુની શુદ્ધ અવસ્થા એટલે વિશ્રસા. સંજોગોના દબાણથી ‘હું ચંદુલાલ, ને મેં આ કર્યું !” એ અજ્ઞાન ખડું થાય ત્યારે પરમાણુઓનો ચાર્જ પ્રયોગ થાય છે, માટે તે પ્રયોગશા કહેવાયાં. પ્રયોગશા થયા પછી કારણ દેહ બંધાય છે જે આવતે ભવે મિશ્રણા થઇ જાય તે ઠેઠ કડવાં-મીઠાં ફળ આપીને જાય ત્યાં સુધી મિશ્રણા રૂપે રહે છે. ફળ આપતી વખતે પાછો બેભાન અવસ્થામાં નવું ‘ચાર્જ' કરી નાખે છે ને સાયકલ ચાલ્યા જ કરે છે. લોકો જેને કર્મ ભોગવ્યું. સુખ દુ:ખ પરિણામમાં કહે છે, તેને “જ્ઞાન” પરમાણુઓની પરિવર્તિત થતી અવસ્થા સ્વરૂપે ‘જોયા-જાણ્યા કરે છે ! તેથી નવો પ્રયોગ થતો નથી, ને તે સાયકલ તૂટે છે !
દેહ જાતજાતના પરમાણુઓથી ખીચોખીચ છે. ઉગ્ર પરમાણુઓના ઉદયમાં તન્મયાકારપણું ક્રોધ જન્માવે, વસ્તુ જોતાં જ આસક્તિના પરમાણુઓ ફૂટતાં તન્મયાકાર થાય ત્યારે લોભ જન્મે. માન મળતાં તન્મયાકાર થઇ મહીં ઠંડક માણે ને તેમાં ‘પોતે' ભળે ત્યાં અહંકાર જન્મ્યો ! આ બધી અવસ્થાઓમાં ‘પોતે' નિર્તન્મય રહે તો ક્રોધ, માન, માયા, લોભની હસ્તી જ નથી. ખાલી પરમાણુઓની ઇફેક્ટ જ બાકી રહે છે, જેની નિર્જરા થઈ જાય છે !!
ક્રોધમાં ‘પ્રતિષ્ઠિત આત્મા’ ભળે, ‘બીલિફ આત્મા’ ભળે છે, મૂળ આત્મા ભળતો જ નથી.
પૂરણ-ગલનના વિજ્ઞાનને વધુ સૂક્ષ્મતાએ જ્ઞાની સમજાવે છે કે ખાધું એ લૌકિક ભાષામાં પૂરણ કર્યું કહેવાય, પણ એ પૂરણ ‘ફર્સ્ટ’ ગલન છે અને સંડાસ જવું એ ‘સેકન્ડ ગલન’ છે. અને ખરેખર જે પુરણ થાય છે તે સૂક્ષ્મ વસ્તુ છે જેને ‘જ્ઞાની” જ જોઇ શકે, જાણી શકે !
પુદ્ગલમાં પારિણામિક દ્રષ્ટિ ઉત્પન્ન થાય તેને વિષયસુખ ફિક્કો લાગે. જલેબી ખાધી તેની સવારે શી દશા થશે, દૂધપાકની ઊલટી થયા પછી કેવો લાગે ? એવી પારિણામિક દ્રષ્ટિ રહેવી જોઇએ.
16