________________
આપ્તવાણી-૩
આપ્તવાણી-૩
દાદાશ્રી : ના, આત્મામાં આકાશ ના હોય. આકાશ જેવો એટલે બધે પ્રસરી જાય એવો છે.
ચૈતન્યનો અર્થ શું ? જ્ઞાન, દર્શન ભેગું કરીએ તો ચૈતન્ય કહેવાય. બીજી કોઇ વસ્તુમાં ચૈતન્ય નથી, માત્ર આત્મામાં જ અનંત જ્ઞાન, અનંત દર્શન છે, તેથી તેને ચૈતન્યઘન કહ્યો.
આત્મા : અનંત પ્રદેશો !
આત્માના અનંત પ્રદેશો છે ને એક એક પ્રદેશે અનંત અનંત જ્ઞાયક શક્તિ છે. પણ શેયને જ્ઞાયક માને છે તેથી આત્માના પ્રદેશો પર કર્મકલંક લાગે છે, તેનાથી પોતાની અનંત શક્તિ આવરાય છે. આ ઘડાની અંદર લાઇટ હોય અને તેનું મોટું બંધ કર્યું હોય તો લાઇટ ના આવે. પીપળાના ઝાડની છાલ પર લાખ વળગે ને છાલ દેખાય નહીં તેના જેવું છે. આ એકેન્દ્રિય જીવને એક ઇન્દ્રિય જેટલું કાણું પડે તેટલો તેનો પ્રકાશ બહાર પડે. બે ઇન્દ્રિયને બે ઇન્દ્રિય જેટલું, ત્રણને ત્રણ ને ચારને ચાર જેટલો પ્રકાશ બહાર પડે. પાંચ ઇન્દ્રિય અને તેમાં ય મનુષ્યનું છેલ્લામાં છેલ્લું ‘ડેવલપમેન્ટ', ત્યાં બધા જ પ્રદેશો ખુલ્લા થઇ શકે તેમ છે. જીવ માત્રને નાભિના ‘સેન્ટર’ આગળ આત્માના આઠ પ્રદેશો ખુલ્લા જ હોય, જેને લઇને આ જગત-વ્યવહાર ઓળખાણ-પિછાણ થાય છે. આનાથી દરેક જીવને ગુંચવણ નથી પડતી. આ આઠ પ્રદેશો આવરાય તો કોઇ કોઇને ઓળખી ય ના શકે ને ઘેર પાછો ય ના આવે. પણ જુઓને, આ વ્યવસ્થિતની ગોઠવણી કેવી સુંદર છે ! આવરણોની પણ ‘લિમિટ’ રાખી છે ને ? મનુષ્યમાં ય વકીલને કાણું પડયું હોય તેના આધારે તેનું એ લાઇનનું દર્શન ખુલ્લું થઇ જાય. ‘કેમિસ્ટ’ને એ દિશાનું કાણું ખુલ્લું પડયું હોય. નાની કીડીને ય ખુલ્લું થયું હોય.
જ્ઞાનાવરણ, દર્શનાવરણ એમ આવરણોથી આત્માનું ‘લાઇટ’ રોકાયેલું હોય. ‘જ્ઞાનીપુરુષ’ના તો બધાં જ આવરણ તૂટી ગયાં હોય તેથી ભગવાન સંપૂર્ણ પ્રકાશમાન થયા છે ! સંપૂર્ણ નિરાવરણીય થઇ જાય તો પોતે જ પરમાત્મા છે. સિદ્ધોને દરેકે દરેક પ્રદેશ ખુલ્લા હોય. પ્રદેશ પ્રદેશ
પોતાનું અનંત જ્ઞાન, અનંત દર્શન અને અનંત સુખ હોય ! પણ ક્યાં ગયું એ સુખ ? ‘સ્વરૂપજ્ઞાન’ મળ્યા પછી જેમ જેમ આત્મ-પ્રદેશો નિરાવરણ થતા જાય તેમ તેમ આનંદ વધતો જાય.
એક આત્મામાં અનંતી શક્તિ છે. અનંતા જીવો છે, દરેક જીવ જુદી જુદી પ્રકૃતિના છે. દરેકનામાં જુદી જુદી શક્તિ નીકળી છે, એટલી શક્તિ એક આત્મામાં છે. જેનામાં જે પ્રગટ થઇ એ શક્તિથી એના રોટલા રળી ખાય છે.
આત્મા અનંત પ્રદેશાત્મક છે. આત્મા એક જ છે, એના ભાગ જુદા જુદા ને એવું કશું છે નહીં. પણ એ અનંત પ્રદેશવાળો છે. એટલે એક એક પ્રદેશે એક એક પરમાણુ ચોંટેલુ છે. જેમ આપણે મગફળી ઉપર ખાંડ ચઢાવીને સાકરિયા હલાવી હલાવીને બનાવીએ છીએ ને ? તેવી રીતે આ પ્રકૃતિ રાતદહાડો હાલ્યા જ કરે છે. તે આમાં ય જેને ખાંડ ચઢી ગઇ તે બધું આવરાયું ને જેટલું બાકી રહી ગયું તેનું તેટલું રહી ગયું. બધું નિયમસર ચાલ્યા જ કરે છે. જયાંથી જ્યાંથી આવરણ તૂટયું હોય, ત્યાંથી ત્યાંથી એની શક્તિ પ્રગટ થાય. કોઇને વાણીનું આવરણ તૂટયું હોય, બુદ્ધિનું તૂટયું હોય તો તે વકીલાત જ કર્યા કરે. હવે વકીલને કહ્યું હોય કે સાહેબ આટલું ખેતર જરા ખેડી આલોને, તો તે ના પાડે. કારણ કે એનું એ આવરણ ખૂલેલું ના હોય.
પણ આ બધું નિયમસર હોય છે. કોઇ દહાડો એવું નથી બનતું કે બધાને જ સુથારી કામનું આવરણ તૂટી જાય તો તે બધાં સુથાર જ થઇ જાય, અને તો શી દશા થાય ? શિલ્પીકામનું આવરણ બધાંને તૂટી જાય ને બધાં જ શિલ્પી થઇ જાય, તો કોને ત્યાં શિલ્પી કામ કરે પછી ? બધાં જ ‘વોરિયર્સ’ થઇ જાય તો ? એટલે આ ‘વ્યવસ્થિત'ના પ્રમાણથી બધું ‘વ્યવસ્થિત' રીતે પાક્યા જ કરે. ડૉકટરો, વકીલો, બધા જ થાય એટલે સહુ કોઇનું ચાલે. નહીં તો બધા જ પુરુષો થઇ જાય તો શું થાય ? સ્ત્રીઓ ક્યાંથી લાવે ? પૈણે કોણ ?
પુદ્ગલ પરમાણુ તે એક પણ પ્રદેશે “મારું” માન્યામાં ના આવે ત્યારે પોતાનું સંપૂર્ણ સુખ વર્તાય.
