________________
મોગરા જેવાં જ થાય એમ આગ્રહ સેવે તો કેમ ચાલે? એ તો પછી ખેતર થઇ ગયું ! બગીચાની મઝા જ ના મણાય ! ગાર્ડનર થવાનું છે.
મન, વચન, કાયાની એકતા હોય તે જ સામાને સુધારી શકે. એક આંખમાં પ્રેમ ને બીજીમાં કડકાઇ. આ જાતના વ્યવહારથી વ્યવહાર આદર્શ રહે.
છોકરાં સુધારવાં માટે તેમની સાથે મિત્રાચારી કરવી. છોકરાં પ્રેમ ખોળે છે. એ પ્રેમથી જ સુધરે. પ્રેમ આગળ તો આખું જગત વશ થાય.
બાળકોને દ૨૨ોજ સૂર્યપૂજા કરવાનું ને પ્રાર્થના કરવાનું શિખવાડવું કે ‘મને તથા જગતને સત્બુદ્ધિ આપો, જગતનું કલ્યાણ કરો.'
પતિ-પત્નીમાં એક-બીજાને સામસામે સમાધાન આપવાનું વલણ હોય તો મતભેદ ના થાય. મનમાં નક્કી રાખવું કે સામાને સમાધાન આપવું છે અને ‘સમભાવે નિકાલ' કરવો છે પછી બન્યું તે ન્યાય.
‘અથડામણ ટાળવી’ દરેક જગ્યાએ એ જીવનસૂત્ર બની જાય તેનો સંસાર પાર થઇ જાય. સહન કરવાનું નથી, સહન કરવાથી સ્પ્રીંગની જેમ પાછું ઊછળશે. સહન કરવાનું નથી, ‘સોલ્યુશન’ કરવાનું છે.
અપમાન થાય ત્યાં ન્યાય ખોળવા જઇએ તો મૂર્ખાઇ થશે, ત્યાં તો ‘તપ’ એ જ ઉપાય છે. સંપૂર્ણ સ્વતંત્ર જગતમાં કે જયાં કોઇને કોઇની આડખીલી નથી, ત્યાં કોઇને દોષ દેવાનો રહે જ ક્યાંથી ?
અથડામણમાં મૌન હિતકારી. બહાર મૌન ને મહીં ઘમસાણ એ બે સાથે હોય તે કામનું નહીં. પહેલું મનનું મૌન થવું જોઇએ.
‘એડજસ્ટ એવરીવેર’ આટલી જ આજ્ઞા ‘જ્ઞાની’ની પાળી તેનો ઉકેલ આવી જાય !
બૈરી પર ચલણ રાખવા ગયા તે નાચણિયા થઇ ગયા. તેના કરતાં પહેલેથી જ નાચલણિયું નાણું બન્યા હોય તો પૂજામાં તો બેસાય?!
33
સામાને સમજાવવાની છૂટ, ઠપકો આપવાની નહીં.
માનવસ્વભાવ હાથ નીચેનાંને કચડ કચડ કરે ને ઉપરીને સાહેબ સાહેબ કરે. ‘અંડરહેન્ડ’નું રક્ષણ કરવું એ તો ધ્યેય હોવો જોઇએ.
ભીંત સાથે માથું અથડાય ત્યાં આપણે શું કરીએ છીએ ? ‘ભૂલ કોની ?” એ ખોળવું હોય તો જોઇ લેવું કે ભોગવે છે કોણ ? ‘ભોગવે તેની ભૂલ.
ઘરમાં એક જાણ જોડે એકતા રહી તો ય બહુ થઇ ગયું ! એકતા એટલે ક્યારેય એની જોડે મતભેદ ના પડે.
મતભેદ ત્યાં ચિંતા, ઉપાધિ ને ઝઘડા. મનભેદ ત્યાં ડાયવોર્સ. ને તનભેદ ત્યારે નનામી.
છોકરાંના દેખતાં મા-બાપે ક્યારેય વઢવાડ ના કરવી.
મિયાંભાઇ બીબીને બહુ સાચવે. બહાર ઝગડી આવે પણ ઘરમાં પ્રેમથી રહે. ઘરમાં જ ઝગડા કરે તો ખાવાનું સારું સારું ક્યાંથી મળે ? તેથી તે બીબીને તો હીંચકો નાખે. ‘બૈરી ચઢી બેસશે'ની બીકે ધણી બૈરીને દબાવવા જાય ને કલેશ કરે ! એમ તે કંઈ બૈરી ચઢી બેસતી હશે ?! સ્ત્રીને કંઇ મૂછો આવવાની છે, ગમ્મે તેટલું જોર કરે તો ય ! બીબીની માંગણી પૂરી ના કરી શકે ને બીબી કલેશ કરવા જાય તો ય, યાર મેરી હાલત મૈ જાનતા હું, તું ક્યાં જાને ?” કરીને બૈરીને પટાવી લે ! અને આપણા લોક તો ‘તું મારી સામું કેમ બોલી ?” કરીને ભડકો કરી નાખે ! જે તે રસ્તે ભડકો ના થાય તેમ કરવું.
આપણામાં કલુષિત ભાવ ના રહે તો સામાનો કલુષિત ભાવ જાય. આપણે શાંત તો સામા ય શાંત ! કલેશ ત્યાં ભગવાનનો વાસ નહીં ને લક્ષ્મી પણ ત્યાં જાય નહીં, આજે તો સંસ્કારી ઘરોમાં ય રોજ સવારે નાસ્તામાં કલેશ હોય (!) કલેશ હોય ત્યાં કોઇ ધર્મ જ નથી. ધર્મની શરૂઆત કલેશ વગરના જીવનથી થાય છે.
વાઇફ સાથે વાણી અવિભક્ત હોવી જોઇએ. ‘મારી, તારી ના હોવું
34
