________________
આપ્તવાણી-૩
મળે તો જ પ્રજ્ઞાશક્તિ ઉત્પન્ન થાય છે.
પ્રશ્નકર્તા : ચિત્ત અને પ્રજ્ઞામાં ફેર શો ?
દાદાશ્રી : ચિત્ત તો જે પૂર્વ જોયેલું હોય તે જ દેખે અને પ્રજ્ઞા તો નવું જ દેખે. પોતાના દોષ દેખાડે તે પ્રજ્ઞા, ચિત્ત બધાંને જુએ પણ પ્રજ્ઞાને ના જોઈ શકે. પ્રજ્ઞાને તો આપણે જોઈ શકીએ. ચિત્ત જોયેલું દેખે; જ્યારે પ્રજ્ઞા વિશેષ જાણે.
પ્રશ્નકર્તા : પ્રજ્ઞા અને દિવ્યચક્ષુ એક છે ?
દાદાશ્રી : ના, દિવ્યચક્ષુ એ ચહ્યું છે ને પ્રજ્ઞા એ તો એક શક્તિ છે. દિવ્યચક્ષુ તો તમે ના વાપરો તો ના વપરાય, પણ એક વાર પ્રજ્ઞા જાગૃત થઈ જાય પછી એ નિરંતર ચેતવ્યા જ કરે.
પ્રશ્નકર્તા : પ્રજ્ઞા એ પુદ્ગલ છે ?
દાદાશ્રી : ના. એ પુદ્ગલ નથી, એ વચલો ભાગ છે. આત્મા મોક્ષ જતાં સુધી એ રહે. સ્ટીમરમાં ચઢવા સીડીઓ મૂકે છે ને પછી ઉઠાવી લે છે એના જેવું છે.
પ્રશ્નકર્તા : પ્રજ્ઞા મોક્ષે જતાં સુધી રહે કે કેવળજ્ઞાન થતાં સુધી ?
દાદાશ્રી : કેવળજ્ઞાન થતાં સુધી જ પ્રજ્ઞા રહે, પછી એ ખસી જાય. અમે મોક્ષે જતાં સુધી કહીએ એનો અર્થ કેવળજ્ઞાન સુધી, એમ પ્રજ્ઞાની બાબતમાં કરવો.
[3] પગલ, તત્ત્વ સ્વરૂપે !
પગલતી ગુણશક્તિ કઈ ?!
પ્રશ્નકર્તા : જેવી રીતે આપણા આત્મામાં અનંત શક્તિ છે, અનંત જ્ઞાન, અનંત દર્શન છે, એવી રીતે પુદ્ગલ પરમાણુઓના જે સ્વાભાવિક ગુણો છે તેની શક્તિ કઈ ?
પ્રશ્નકર્તા : જગત કલ્યાણની ભાવના કોણ કરે છે ?
દાદાશ્રી : એ પ્રજ્ઞાશક્તિને લીધે છે. ખરી રીતે જગત કલ્યાણની ભાવના કરવાનો પ્રજ્ઞાનો ધંધો નથી, પણ એકાદ-બે અવતાર બાકી રહે છે તેટલા પૂરતું પ્રજ્ઞાશક્તિની જોડે એક સહકારી શક્તિ કામ કરે છે જો કે બન્ને એક જેવું જ છે લગભગ
દાદાશ્રી : આ પુદ્ગલની શક્તિથી તો આ જગત બધું દેખાય છે. આત્મા કોઈ જગ્યાએ દેખાતો જ નથી. આ મુદ્દગલની ય કેટલી બધી શક્તિ છે ? એ તત્વ કેવું અજાયબ છે ! તે પણ ભયંકર શક્તિ ધરાવે છે. તે નિરંતર પરિવર્તન થયા જ કરે છે. પુદ્ગલ એ અનંત ભાગે પરિવર્તન થયા જ કરે છે. આ ચા છે તેમાં જરાક પાણી વધારે નાખો તો. સ્વાદ જુદો આવે. જરા પાણી ઓછું નાખો તો જુદો સ્વાદ આવે. કલાક પછી પીઓ તો જુદો સ્વાદ આવે. આ એક જ પુદ્ગલ છે, પણ એના અનંત પર્યાય અનંત ભાગે પરિવર્તન થયા કરે છે ! આત્મા તત્વ સ્વરૂપે છે અને પુદ્ગલ પણ તત્વ સ્વરૂપે છે. ગમે તેટલી અવસ્થા બદલાય, છતાં કોઇ ચીજ રાઈ માત્ર ઘટતી નથી, વધતી નથી.
