________________
આપ્તવાણી-૩
આપ્તવાણી-૩
જાગૃતિ એ જ જ્ઞાન છે ને સંપૂર્ણ જાગૃતિ એનું નામ કેવળજ્ઞાન. તમામ પ્રકારની જાગૃતિ, અણુએ અણુ, પરમાણુએ પરમાણુની જાગૃતિ એનું નામ કેવળજ્ઞાન. કેવળજ્ઞાનનું જે આખરી પગથિયું છે તેમાં કેવળ સ્વરૂપની જ રમણતા રહે.
શુદ્ધ જ્ઞાન એટલે ‘વોટ ઇઝ રિયલ ?” અને “વોટ ઇઝ રિલેટિવ ?” એમ બે ભાગ પાડે છે અને વિશુદ્ધ જ્ઞાન એટલે ‘થિયરી ઓફ એબ્સોલ્યુટિઝમ.’ વિશુદ્ધ જ્ઞાન એટલે પરમાત્મા !
પ્રશ્નકર્તા: ‘રિયાલિટી’ અને ‘રિયલ” એ બેમાં શું કહેવા માગી છો ?
દાદાશ્રી : આપણે શું કહીએ છીએ કે ‘રિયાલિટી'થી ‘રિયલમાં જાવ. ‘રિયાલિટી’થી મહીં ઠંડક આવે ને અનુભવ થાય.
પ્રશ્નકર્તા : ભગવાને સ્થિતપ્રજ્ઞ દશા પછી એક પગ પર ઊભા રહીને તપસ્યા કરી ત્યારબાદ એમને કેવળજ્ઞાન થયું. તે આપણે એ બધું ના કરીએ ત્યાં સુધી કેવળજ્ઞાન ક્યાંથી મળે ?
દાદાશ્રી : કેવળજ્ઞાન તો જ્ઞાનક્રિયાથી થાય, અને આ તો અજ્ઞાનક્રિયા કહેવાય. એક પગ પર ઊભા રહેવું એ તો હઠાગ્રહ કહેવાય. ભગવાન આવા હઠાગ્રહી હોતા. ભગવાનને તો સમજવું મુશ્કેલ છે. પોતપોતાની ભાષામાં લઇ જાય છે વાતને.
પ્રશ્નકર્તા : યથાખ્યાત ચારિત્ર્ય એ જ કેવળજ્ઞાન ?
દાદાશ્રી : યથાખ્યાત ચારિત્ર્ય પૂરું થાય ત્યાર પછી કેવળ જ્ઞાન થાય. યથાખ્યાત પછી કેવળ ચારિત્ર્ય છે. કેવળજ્ઞાન ક્યારે થાય ? છેલ્લા અવતારના છેલ્લાં દસ-પંદર વર્ષ કે છેવટે પાંચ વર્ષે ય કોઇ સગાઇઓ, વ્યાવહારિક કે નાટકીય ના હોય ત્યારે. ભગવાન મહાવીરને નાટકીય સગાઇઓ ક્યારે ખરી ? ભગવાન તો પરણ્યા હતા, બેબી હતી, છતાં ય નાટકીય રીતે ઘરમાં રહેતા હતા. ત્રીસમે વર્ષે એ ય છૂટયું. અનાર્ય દેશમાં વિચર્યા ત્યારે કેવળજ્ઞાન ઊપસ્યું. સિદ્ધાંત શું કહે છે કે કેવળ થતાં પહેલાં અમુક વર્ષો કોરું હોવું જોઇએ. તે નિયમથી જ ઉદયમાં આવે છે,
તેને માટે ત્યાગની જરૂર નથી.
ગજસુકુમારને ભગવાન નેમીનાથ પાસેથી શુદ્ધાત્મપદ પ્રાપ્ત થયું હતું ગજસુકુમારની બ્રાહ્મણ કન્યા સાથે સગાઈ થઇ હતી. પાછળથી તો એ વૈરાગ્યને પામેલા, એટલે દીક્ષા લેવાના થયા. હવે સોમેશ્વર બ્રાહ્મણને મનમાં વેર ઊભું થયેલું કે મારી છોકરીને રખડાવી મારી. એક દિવસ જંગલમાં તળાવકાંઠે ગજસુકુમાર શુદ્ધાત્માનું ધ્યાન કરતા હતા. પદ્માસન વાળી બેઠા હતા. એમને તો ક્રમિકમાર્ગમાં પદ્માસન વાળવું પડે. આપણે અહીં પદ્માસન વાળીને બેઠો હોય તો પા કલાક પછી મારે કાઢી આલવો પડે પગ. એટલે અમે તો કહીએ, તને ફાવે તેમ બેસ. આ તો અક્રમજ્ઞાન છે ! હવે ગજસુકુમાર ધ્યાનમાં બેઠેલા ને ત્યાંથી તે વખતે સોમેશ્વર બ્રાહ્મણ પસાર થતો હતો. તેણે ગજસુકુમારને જોયા એટલે તો મહીં વેર ખળભળી ઊઠયું, ક્રોધે ભરાઇને એણે જમાઇના માથે માટીના ગારાની સગડી બનાવી અને મહીં અંગારા ધગધગાવ્યા. ત્યારે ગજસુકુમારે જોઇ લીધું હતું કે “ઓ હો હો ! આજ તો સસરાજી મોક્ષની પાઘડી બાંધે છે !” એટલે એમણે શું કર્યું?
ભગવાને તેમને સમજાવ્યું હતું કે, “મોટો ઉપસર્ગ આવી પડે ત્યારે ‘શુદ્ધાત્મા, શુદ્ધાત્મા” ના કરશો. શુદ્ધાત્મા તો સ્થૂલ સ્વરૂપ છે, શબ્દરૂપ છે. ત્યારે તો સૂક્ષ્મ સ્વરૂપમાં જતા રહેજો.” એમણે પૂછયું, ‘સૂક્ષ્મ સ્વરૂપ શું છે ?” ત્યારે ભગવાને સમજાવેલું કે, ‘ફકત કેવળજ્ઞાન જ છે, બીજી કોઇ વસ્તુ નથી.” ત્યારે ગજસુકુમારે પૂછ્યું, ‘કેવળજ્ઞાનનો અર્થ મને સમજાવો.' ત્યારે ભગવાને સમજાવ્યું, ‘કેવળજ્ઞાન એ આકાશ જેવું સૂક્ષ્મ છે ; જ્યારે અગ્નિ સ્થલ છે. તે સ્કૂલ, સૂક્ષ્મને કોઇ દહાડો બાળી શકે નહીં. મારો, કાપો, બાળો તો ય પોતાના કેવળજ્ઞાન સ્વરૂપને કંઇ જ અસર થાય તેમ નથી. અને ગજસુકુમાર સાથે અંગારા ધીકતા હતા ત્યારે ‘હું કેવળજ્ઞાન સ્વરૂપ છું” એમ બોલ્યા ત્યાં ખોપરી ફાટી, પણ કશી જ અસર તેમને ના થઇ !
વાત જ સમજવાની છે. આત્મા પોતે કેવળજ્ઞાન સ્વરૂપ જ છે. કેવળજ્ઞાન કંઇ લેવા જવાનું નથી.
