________________
હે અતિ, અને તમારું સ્વાગત છે! અહે અમને ધન્ય છે કે આજ તમારું અકસ્માત દર્શન થયું,” એવાં તેનાં હસીને વચન સાંભળી પુષ્પરાવર્ત શરમાઈને ચાલ્યા ગયે. - આ દૃષ્ટાંતને ઉપનય એ છે જે-મુગશેલની જેવો કઈ જડબુદ્ધિવાળે શિષ્ય હોય તેને તેના આચાર્યો મોટા પ્રયત્નથી ભણાવ્યા છતાં એક અક્ષર પણ આવડ્યો નહીં, ત્યારે આચાર્ય તેને અગ્ય ધારી તેની ઉપેક્ષા કરી. ત્યારપછી કઈ યુવાન વયવાળા. ગર્વિષ્ઠ અને નવા આચાર્ય એમ કહેવા લાગ્યા કે “શિષ્યને ને આવડે તેમાં આચાર્યનો જ દેષ છે. ગમે તેવા જડ શિષ્ય હોય તોપણ સારા આચાર્ય તેને પંડિત કરી શકે છે. ” ઈત્યાદિક અભિમાનનાં વચન બેલી પ્રતિજ્ઞા કરી તે અગ્ય શિષ્યને ભણાવવા લાગ્યા. પરંતુ તેના હદયમાં એક શબ્દનો અર્થ પણ પરિણમ્યું નહીં. એટલે થાકીને તે નવા આચાર્ય ભ્રષ્ટપ્રતિજ્ઞાવાળા થવાથી લત થઈને ચાલ્યા ગયા. તાત્પર્ય એ છે કે આવા અયોગ્ય શિષ્યને શાસ્ત્ર શીખવવાથી તેને ઉલટો અનર્થ પ્રાપ્ત થાય છે અને બીજા અનેક પ્રાણુઓને પણ તે અનર્થકારક થાય છે. ૧૦
૨. હવે કૃષ્ણભમિ જેવા યોગ્ય શિષ્યને શાસ્ત્ર ભણાવવું. કેમકે કૃષ્ણભૂમિમાં પડેલી જળવૃષ્ટિ જમીનમાં સમાઈ જાય છે અને વાવેલું બીજ ઘણું બીજેને ઉત્પન્ન કરે છે. તેમ યોગ્ય શિષ્યને આપેલું શાસ્ત્ર સ્વપરને વિકાસ કરી અત્યંત શુભપણે પરિણમે છે, તેથી તેવા કૃષ્ણભૂમિ સમાને શિષ્યને ગ્ય જાણવા
આ તે બે પ્રકારના હોય છે. નવા અને જૂના ૩ ટવડ નવા એટલે તત્કાળ નીંભાડામાંથી કાઢેલા, જૂના ઘડા બે પ્રકારના હોય છે-ભાવિત અને અભાવિત ભાવિત પણ બે પ્રકારના હોય છે જે કપુર વિગેરે પ્રશસ્ત દ્રવ્યથી ભાવિત કરેલા તે પ્રશસ્ત દ્રવ્યભાવિત, તથા લસણ વિગેરે અપ્રશસ્ત દ્રવ્યથી ભાવિત કરેલા તે અપ્રશસ્ત દ્રવ્યભાવિત કહેવાય છે. તેમાં જે પ્રશસ્ત દ્રવ્યભાવિત છે તે પણ બે પ્રકારના છે. વાગ્યા એટલે વમન હાલમા લાયક અર્થાત્ જેને લેપ જતો રહે તેવા તથા બીજ
