________________
( ૭૦ ) વપરાતા હોય તે જનપદ સત્ય ૧, લેકરૂઢિથી સર્વજનોની જે માન્યતા હેય, જેમકે કાદવમાં ઉત્પન્ન થાય તે પંકજ-કમળ કહેવાય, પણ દેડકા વિગેરે પંકજ ન કહેવાય, તે સંમત સત્ય ૨, સ્થાપના સત્ય એટલે પ્રતિમા વિગેરે ૩ કુળની વૃદ્ધિ કરનાર ન હોય છતાં કેઈનું નામ કુળવર્ધન પાડ્યું છે તે તે નામ સત્ય ૪, સાધુ વિગેરેને વેષ ધારણ કર્યો હોય અને તેવા પ્રકારના તેનામાં આચાર હેય કે ન હેય છતાં તેને સાધુ કહે તે રૂપસત્ય ૫, નાનું મોટું, પિતા પુત્ર વિગેરે પરસ્પરને આશ્રીને કહેવાય છે, જેમકે અનામિકા આંગળી ટચલી આંગળીની અપેક્ષાએ મેટી છે અને વચલી આંગળીને આશ્રીને નાની છે, એક જ પુરૂષ પિતાના પુત્રની અપેક્ષાએ પિતા છે અને પિતાના પિતાની અપેક્ષાએ પુત્ર પણ છે, તે પ્રતીત્યસત્ય ૬, વ્યવહારમાં અનુદરા કન્યા કહેવાય છે, અનુદશને અર્થ પટ વિનાની એવો થાય પણ વ્યવહારમાં ગર્ભવિનાની હોય તેને જ ''અનુદા કહેવાય છે, તે વ્યવહાર સત્ય ૭, બગલામાં શ્વેત વર્ણ વધારે છે અને બીજા વર્ગ ઘણા જ અલ્પ છે તેથી તેને વેત કહે એ ભાવ સત્ય ૮, પાસે દંડ (લાકડી) રાખવાથી તે માણસ દંડી કહેવાય અથવા છત્ર ધારણ કરવાથી તે માણસ છત્રી કહેવાય વિગેરે કઈ વસ્તુના યોગને લીધે તે વસ્તુવાળો પોતે પણ તે કહેવાય તે યોગ સત્ય ૯, તથા તળાવને સમુદ્ર સમાન કહેવું તે ઉપમા સત્ય ૧૦આ રીતે સત્યના દશ પ્રકાર છે, ૧૫૯. - ૧૦૩ અસત્ય બલવાનાં દશ કારણે कोहे १माणे २ माया ३, लोभे ४ पिज्जे ५ तहेब दोसे ६ य। हास ७ भय८ अक्खाइय ९,
૩વવા ૨૦ નિસિથા મા કેધ ૧, માન, માયા ૩, લાભ ૪, પ્રેમ-રાગ ૫, ઠેષ ૬, હાસ્ય-મશ્કરી ૭, ભય ૮, અવર્ણવાદ-ખોટું આળ ૯ અને ઉપઘાત-આઘાત ૧૦-આ દશ કારણને લીધે અસત્ય બેલાય છે, (આ દશે પ્રકાર ત્યાગ કરવા લાયક છે.) ૧૬. .
