________________
(૪૬) છે. જેઓ સર્વ કળાઓમાં શ્રેષ્ઠ એવી ધર્મરૂપ કળાને જાણતા નથી તેઓ કદી પુરૂષની બહોતેરે કળાઓમાં કુશળ અને પંડિત હોય તે પણ તેઓ અપંડિત જ છે, જ્યાં સુધી ધર્મકળા જાણી નથી ત્યાં સુધી તેમની જાણેલી બીજી સર્વ કળાઓ નિષ્ફળ છે. ૫ थोवं थोवं धम्म, करेह जइ ता बहुं न सकेह । । पिच्छह महानईओ, बिंदूहि समुद्दभूयाओ ॥ ९६ ।।
છે પ્રાણી જો તું ઘણે ધર્મ કરી ન શકે તો બેડ પણ ધર્મ કર. જુઓ ! કે બિંદુબિંદુએ કરીને પણ મહાનદીઓ સમુદ્ર જેવડી થાય છે. તેથી તું પણ થોડો થોડો ધર્મ કરતાં પ્રતિ વધારે ધર્મ કરનારે થઈ શકીશ એ નિ:સંદેહ છે. ૯૬ जं सक्कइ तं कीरइ, जं च न सक्कइ तस्स सद्दहणा । सद्दहमाणो जीवो, पावइ अयरामरं ठाणं ॥ ९७ ॥
જેટલી શક્તિ હોય તે પ્રમાણે ધર્મ કરે (શક્તિને ગેપવવી નહીં) અને જે ધર્મ કરવાની શક્તિ ન હોય તેની માત્ર સહજું પણ કરવી યોગ્ય છે; કેમકે સહણ કરતો જીવ પણ પ્રાંતે ધર્મનું આરાધન કરીને અજરામર (મેક્ષ) સ્થાનને પામી શકે છે. જેઓ ધર્મની સહણ જ કરતા નથી તેઓ આ સંસારમાં પરિ. ભ્રમણ કરે છે. ૭ सव्वजगजीवहियओ, हेऊ सव्वाण ऋद्धिलद्धीणं । उक्सग्गवग्गहरणो, गुणमणिरयणायरो धम्मो ॥९८॥
ધર્મ સર્વ જગતના જીવન હિતકર છે, સર્વ પ્રકારની સમૃદ્ધિ અને લબ્ધિઓને પ્રાપ્ત કરવાનો હેતુ છે, ઉપસર્ગોના સમૂહને નાશ કરનાર છે અને ગુણરૂપી મણિઓને રત્નાકર સમુદ્ર છે. અર્થાત ધર્મરૂપી રત્નાકરમાં (સમુદ્રમાં) ગુણરૂપી મણિઓ ભાલા છે૮
