________________
વિકાસમાં આડે આવતા નથી. દરેક શિષ્ટાચાર પાળવા છતાં વિકાસ કરે છે. મુનિશ્રી પગે જ પ્રવાસ કરે છે. રાધનપુર થઈ પાલનપુર, સાબરકાંઠા ફરીને પછી અસલ સ્થાન ભાલમાં જશે. પ્રજાને કેમ લાભ મળે તેના માટે એક વિચારસરણી નક્કી થઈ છે. કેટલાક માણસો બોલે છે, પણ મહારાજશ્રી સદાચારી થાઓ પવિત્ર થાઓ એમ માત્ર બોલતા નથી, પણ તેવા બની શકાય તે માટે ચોક્કસ કામો પણ કરે છે. પોતે પછાત વર્ગની સેવા કરી શકે તેટલા માટે એકલા વિહાર કરે છે. ભાલનળકાંઠા પ્રદેશ નપાણીઓ છે. તેઓ માત્ર ઉપદેશ આપીને બેસી ન રહ્યા ભૂખ્યાને રોટલો કેમ મળે અને રોટલો મળ્યા પછી માણસ પાપી ન બની જાય, તે માટે ધર્મનું ચિંતન પણ વધે એ માટે બે બાજુથી કામ શરૂ કર્યું. તળાવ ઊંડાં કરાવ્યાં, પાણી વહી ન જાય માટે બંધ બાંધવાની પ્રેરણા આપી. એક ભાઈની મદદથી જલસહાયક સમિતિની શરૂઆત કરી. પીવાના પાણીની, તળાવની વગેરે સગવડતા કરી. સાથે સાથે એમણે સામાજિક સુધારા કરાવ્યા. મોટી મોટી સભાઓ બોલાવી આખી કોમનું નામ બદલાવ્યું. દારૂ, માંસ છોડાવ્યાં, ચા-બીડી છોડાવી, લગ્નના ધારા ઘડી આપ્યા. મહારાજના માણસો કામ કરે તો લોકલ બોર્ડ કરતાં સસ્તુ અને સારું કામ કરી બતાવે એટલે સરકારે પણ મદદ આપી. દુષ્કાળ પાર ઉતરાવ્યો. ઘાસ, તેલ, ગોળની દુકાનો કરાવી. ભણતા છોકરાઓને દુષ્કાળમાં મદદ માટે બોલાવ્યા. થોડી ભૂલો કરી તે બરદાસ્ત કરી, જયાં જરૂર હતી ત્યાં ઘાસ નીરણ અપાવ્યું. ખેડૂતો નિસ્તેજ ના થઈ જાય તે માટે ઘઉં પાક્યા ત્યારે પ્રતિદાન માગ્યું મને કહ્યું કે, તમારે જોઈએ તો રૂપિયા લઈ જાઓ. મારે જરૂર નથી.
પોતે આટલી બધી પ્રવૃત્તિ કરે છે છતાં આત્મભાન ન ભૂલાય એટલી કાળજી રાખે છે. હમણાં જ આપણે ત્યાં (રાધનપુર વિભાગમાં) ઘઉંની તંગી પડી ત્યારે હું મૂંઝવણમાં હતો. મહારાજશ્રી મારી મૂંઝવણ સમજી ગયા, તેમણે મને લખ્યું, હું તમને એક લાખ મણ બીના ઘઉં ખેડૂતો પાસેથી અપાવીશ. મને આશા નહોતી પણ અચંબા સાથે તે મળ્યા. ખેડૂતોએ બાંધેલા જ ભાવે, હળ છોડીને કેવળમાંથી ઘઉં કાઢી આપ્યા. પાંસઠ હજાર મણ અહીં લાવ્યા, એંશી હજાર મણ સરકારને આપ્યા. ખેડૂતો ઉપર બહુ અસર તેમની છે. ખેડૂત મંડળ સ્થાપ્યું છે, મોટા પાયા પર, પણ તેમનો સિદ્ધાંત છે નીતિ અને ત્યાગ.
સાધુતાની પગદંડી
૧ ૨
૩
