________________
શું? હું મૂંઝવણમાં હતો, ત્યાં સ્ટેશન પર એક ભાઈ અચાનક મળ્યા અને કહ્યું :
આપ જેલમાં જવાના છો; હું જેલમાં જઈ શકે તેમ નથી, માટે આપના કુટુંબની જરૂરિયાત આપવાનો લાભ મને આપો.” આ માણસે કશાય બદલા વિના જેલ દરમિયાન નિયમિત મદદ મોકલ્યાં જ કરી. મારી પુત્રીની માંદગીમાં પણ પ્રભુએ પ્રાર્થના સાંભળી હોય એવો સાક્ષાત્કાર જણાયો.
ઉત્તર : ઈશ્વર ફળ આપે છે; એમ નહિ પણ કર્મકાનૂનથી આખું વિશ્વ સભર છે. અરસપરસ એકમેકનું જોડાણ એ તો નિમિત્ત માત્ર છે. આપણે એક ઠેકાણે વાવીએ અને બીજે ઠેકાણે એનું ફળ મળતું જણાય, પણ બધું જ સહેતુક બન્યા કરે છે. આપણે એને ચમત્કાર માની લઈએ છીએ, પણ એ ચમત્કાર નહિ, સ્વાભાવિક નિયમબદ્ધ ઘટના છે.
રવિશંકર મહારાજશ્રીએ પોતાના બે અનુભવો કહ્યા : “એક વખત હું સડક પર પાણીમાં ચાલ્યો જતો હતો. અચાનક નીચે નાળ ઊતરવાનું મન થયું. ત્યાં ખેતરમાં એક બાઈ કોઈની વાટ જોઈને ઊભી હતી. ગામ બહુ દૂર હતું અને ભારો ચઢાવવાનો હતો. મને કહ્યું ને મેં ચઢાવ્યો. અને તુરત મને પાછું સડક ઉપર ચાલવાનું મન થયું. ખરી રીતે નીચે પાણી વધુ જ હોય છતાં શા માટે ચાલ્યો ?
બીજી વાત કહું : એકદા હું ગામડે જવા ઇચ્છતો હતો. એક ભાઈએ ખબર આપી કે “નદીમાં પાણી ખૂબ છે.” માંડી વાળ્યું. ત્યાં બીજા ભાઈએ કહ્યું : “પેલો આપની વાટ જતો હશે.” મને થયું કે ત્યારે તો જઉં. હું નદી આગળ પહોંચ્યો અને એક બાઈ તણાય. લોકો બેય કાંઠે ઊભા ઊભા રાડો નાખ્યા કરે, જોયા કરે; પરંતુ મેં તો તુરત અંદર પડીને બાઈને બહાર કાઢી. બરાબર તે જ વખત હું પહોંચ્યો. જો વહેલો પહોંચ્યો હોત તો બાઈનું શું થાત, તે ન કહી શકાય. મેં પછી વિચાર્યું કે બરાબર આ વખતે મને કોણે ત્યાં મોકલ્યો ? કર્મના ધક્કા એવા હોય છે કે જેની આપણને ગમ નથી પડતી, પણ ગીતામાં કહ્યું છે તેમ કેટલીકવાર આ બનાવોમાં આપણે માત્ર બીજ નિમિત્ત જ બનતા હોઈએ છીએ. જોકે કર્મ એ આપણી જ કૃતિ છે અને એ કૃતિનાં ફળો આવ્યા જ કરે છે. ખરી રીતે તો સુખદુઃખમાં એકબીજાને ઉપયોગી થવાનો પ્રયત્ન કરવામાં જે સહજસેવા કે સમભાવ રહે છે તે જ આપણો સાચો પુરુષાર્થ. - સંતબાલ ૦ તા. ૧૯-ર-પ૧ : બાપા
વરાણાથી સરસ્વતી નદી ઓળંગી અમે બાસપા આવ્યા. અહીં પણ દાદાના પ્રયત્નથી બોરિંગ થયું છે. પાણી મીઠું છે પણ લોકો ખેતીમાં ઉપયોગ કરતા
૧૨૬
સાધુતાની પગદંડી
