________________ સત્ય—પ્રેમ અને ન્યાયરૂપી સર્વવ્યાપી ઈશ્વરની શોધયાત્રા આ ત્રીજો ભાગ સંવત ૨૦૦૫નું ચાતુર્માસ ગૂંદી ગામમાં થયેલ ત્યાંથી શરૂ થાય છે. ગૂંકી એ સુનિશ્રીની પ્રવૃત્તિઓનું ત્યાર પછી મુખ્ય કેન્દ્ર બની રહે છે. એ રીતે ૧૯૪૯ના જનથી માંડીને 31 માર્ચ 151 સુધી બનાસકાંઠાને પ્રવાસ પૂરો કરે છે, એ ગાળાને અહીં આવરી લેવામાં આવ્યો છે. મુનિશ્રીની લેકકેળવણીની આખી પદ્ધતિ તેમની આ વિહારયાત્રામાંથી આપણે જોઈ શકીએ છીએ. ગૂંદી આશ્રમમાં ખેડુતોને અઠવાડિક વર્ગ રાખે હતું. પ્રથમ જ વર્ગ હતો. ખેડૂતે ચા-તમાકુ, બીડી વગેરેના વ્યસની પણ હતા, છતાં તેમને વગમાં તાલીમ મળી. તેમને મુખ્ય આશયહતો કે, ખેડૂત જે દેશ અને દુનિયાના પ્રશ્નો જાતે સમજાતે નહી થાય તે ખેતીમાં ગમે તેટલે શ્રમ કરશે, ભેગ આપશે, પણ જ્ઞાન વિના જીવન ઉન્નત બનાવી નહીં શકે. આવા ઘડતર માટે તેમની આ પ્રદેશની વિહાયાત્રા સતત ચાલુ જ રહેતી. તેમની લોકઘડતરની એક ચોક્કસ પ્રકારની પરિપાટી હતી. માનવના પરિવતન માટે તેના હદયને અતિરસ્યશથ જોઈએ એને અથ એ કે વ્યકિતગત સં૫ર્ક રહેવે જોઈએ. મહારાજશ્રીને વ્યકિતગત સંપર્ક અસાધારણ ૨હેતા, વિહારમાં ગામે ગામ અનેક કઆગેવાનેને પ્રત્યક્ષ રીતે તેઓ ઓળખતા. આ વિહાયાત્રામાં તેમણે બે પ્રશ્નને મુખ્ય બનાવ્યા છે ? કંટ્રોલ કાઢવા. પણ સંત કેવળ નકારાત્મક લડાઈ કેવી રીતે આપી શકે? ગાંધીજીએ પ્રજાને અસહકારના મંત્ર આખ્યા, તે સાથે અઢારવિધ રચનાત્મક કાર્યો પણ આપ્યાં. તેમ મહારાજશ્રીએ સમજાવ્યું કે - કંટ્રોલનું અનિષ્ટ જરૂર છે, પણ તે કાઢવું હોય તે આપણે અવયં આપણી જાત ઉપર નિયંત્રણ મૂકવું જોઈએ. અને એ માટે ખેડૂતોનું સંગઠન જરૂરી છે. ગામડાના ઉદ્ધારમાં જ દેશના ઉદ્ધારની ચાવી છે. એવા ગામડાનું સંગઠન થવું જોઈએ. તેથી ગામેગામ ખેડૂતે, મંડળના સભ્ય બને, વેચ્છાએ સભ્ય બને-એ જાતની સમજતી આપે છે. ખેડૂત મંડળના પાયામાં નૈતિકતા રહેલી છે. તેઓ કહે છે કેઈપણ સંસ્થાના પાયામાં સવજન હિતને ખ્યાલ નહીં હોય, તે તે મંડળનું નૈતિક બળ પૂરું નહી ખીલી શકે, દરેક જણ એક બીજ, માટે ઘસાઈ છૂટે તે જ તેમાંથી ત્યાગ અને સહકાર આવશે. (પ્રસ્તાવનામાંથી) આવરણ : દીપક પ્રિન્ટરી રાયપુર અમદાવાદ-૧
