________________
પુરવણી પરિશિષ્ટ
પુરવણી-૧: ખેડૂતમંડળ પ્રશ્નોત્તરી (ભાલનળકાંત ખેડૂત મંડળે, કેટલીક અગ્રણી ખેડૂત સંસ્થાઓ તેમજ વ્યક્તિઓના વિચાર જાણવા નવ પ્રશ્નોની પ્રશ્નાવલી તૈયાર કરી હતી, આ પ્રશ્નોનો મુનિશ્રીએ આપેલ જવાબો તેમની દષ્ટિ સમજવામાં ઉપયોગી હોવાથી આપ્યા છે.)
પ્રશ્ન-૧ : ખેડૂત સંગઠનથી ઊભા થનાર બળનો ઉપયોગ ક્યા ક્ષેત્રમાં કરવો ?
ઉત્તર-૧: તે જ સંગઠનમાં સાચું બળ આવે છે કે જે સંગઠન પાછળ ચોક્કસ અને મહાન આદર્શ હોય છે તેમ જ જે સંગઠનમાં ભળેલા સભ્યોના ચાલુ જીવનવ્યવહારોમાં નીતિ તથા ત્યાગ ઓતપ્રોત થાય છે. આવા સાચા બળનો ઉપયોગ જાતના વિકાસ કાજે જ શોભે અને સાચા બળની દિશા સર્વવ્યાપી હોય એ પણ સ્વાભાવિક જ છે. ખેડૂતો પોતાના માલના વધુ ભાવ ઉપજાવવા માટે કે સરકાર સામે ઝઘડવા માટે જ સંગઠન કરશે તો માત્ર અર્થવાદ, કોમવાદ, વર્ગવાદ કે આડોડિયાવાદ એવા વાદો ઊભા થશે. આખરે તો તેય ફાવવાના નથી. કોઈ ભય કે લાલચને લીધે સંગઠન તો તુરત થઈ જશે, પણ એ સંગઠન મજબૂત કાર્ય કરનારું કદી જ નહિ નીવડે. હા; એ ભય અને લાલચની રેતી પાછળથી સરી જાય કે સેરવી નખાય તો જુદી વાત છે. પણ તેય સમજણ અને વિવેકથી જ થઈ શકે. આ બધા વિચારો અને ઘણાં સંગઠનો જોયા પછી મને લાગ્યું છે કે; કુદરતની તદન નજીકમાં રહેલા ખેડૂતે પોતાના સંગઠનની પાછળ સર્વોત્કૃષ્ટ ઉદાત્ત હેતુ રાખી એ સિદ્ધ કરી આપવું જોઈએ કે, “એ ખરેખરો જગતાત છે.” જગતાત બળનો ઉપયોગ “સર્વ જનહિતાય અને સર્વજન સુખાય' થવો જોઈએ.
પ્રશ્ન-૨ : ખેડૂત સંગઠનને રાજકારણથી અલિપ્ત રાખવામાં આપ માનો છો ? અલિપ્ત રાખવાના અને સીધી રીતે ભાગ લેવાના લાભાલાભ જણાવો.
ઉત્તર-૨ ઃ માત્ર રાજકીય હેતુ માટે ખેડૂત સંગઠનો થાય તો કોંગ્રેસને બહુ મોટી ખલેલ પહોંચે. આજના સંજોગોમાં કોંગ્રેસની ખલેલ એ આખા દેશનો મોટામાં મોટો અલાભ ગણાય. બાકી રાજકીય હેતુ ખાતર નહિ તેમ માત્ર આર્થિક લાભ ખાતર પણ નહિ બલકે સમગ્ર દેશના ઉત્થાન ખાતર ખેડૂત સંગઠન થવું જોઈએ. આમ થાય તોય એમાં રાજકારણી સાથેના સંબંધો આપોઆપ આવવાના. એ રીતે રાજકારણથી છેક નિર્લેપ નહિ રહી શકાય, રહેવાની જરૂર પણ નથી. ખેડૂતોની વસતિ આ દેશમાં
૧૬)
સાધુતાની પગદંડી
