Sutra Kritanga Sutra

Author(s): Purushottam Jain, Ravindra Jain
Publisher: Purshottam Jain, Ravindra Jain

Page 454

| ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤੀਰਥੰਕਰ ਦੇਵ ਨੇ ਅੱ· ਕਾਇਆ ਤੋਂ ਉਤਪਨ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਭਿੰਨਭਿੰਨ ਜੀਵਾਂ ਦਾ ਸਵਰੂਪ ਦਜੀਆ ਸੀ ! ਇਸ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਹੀ ਪਾਣੀ ਪਾਣੀ ਤੋਂ ਉਤਪਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਤੇ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਵਧਦੇ ਹਨ । ਉਹ ਅਪਣੇ ਪੂਰਵ ਕਰਮ ਦੇ ਅਸਰ ਕਾਰਣ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ, ਤਰੱਸ ਸਥਾਵਰ ਯੂਨੀਕ-ਜੁੱਲ ਵਿੱਚ ਜਲ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਉਤਪਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਇਹ ਜੀਵ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤਰੱਸ ਸਥਾਵਰ ਯੋਨੀਕ ਜਲ ਦੇ ਸਨੇਹ ਦਾ ਭੋਜਨ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਇਸ ਭੋਜਨ ਨੂੰ ਪਚਾਕੇ ਅਪਣੇ ਸ਼ਰੀਰ ਨੂੰ ਉਸੇ ਅਨੁਸਾਰ ਢਾਲਦੇ ਹਨ । ਉਸ ਰੱਸ ਦੇ ਸਥਾਵਰ ਯੋਨੀਕ ਉਦਕ (ਔ} ਦੇ ਅਨੇਕਾਂ ਵਰਨ ਤੇ ਦੂਸਰੇ ਸ਼ਰੀਰ ਹਨ । ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਤੀਰਥੰਕਰਾ ਨੇ ਜਲਯੋਨੀਕ ਜਲਕਾਇਆ ਦੇ ਸਵਰੂਪ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਵਰਣਨ ਕੀਤਾ ਸੀ । ਇਸ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਕਿਨੇ ਹੀ ਜੀਵ ਉਦਕ ਯੋਨੀਕ ਉਦਕ ਵਿੱਚ ਅਪਣੇ ਪਿਛਲੇ ਕਰਮਾ ਸਦਕਾ ਆ ਕੇ ਜਨਮ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਉਹ ਜੀਵ ਉਦਯੋਨੀਕ ਉਦਕ ਵਿੱਚ ਅਪਣੇ ਪਹਿਲੇ ਕਰਮ ਅਨੁਸਾਰ ਉਦਯੋਨੀਕ ਉਦਕਾ ਵਿੱਚ ਜਨਮ ਲੈਂਦੇ ਹਨ । ਉਹ ਜੀਵ ਉਦਕਾ ਦੇ ਸਨੇਹ ਤੋਂ ਭੋਜਨ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਰਦੇ ਹਨ । ਉਹ ਜੀਵ ਪ੍ਰਿਥਵੀ ਕਾਇਆ ਆਦਿ ਦਾ ਵੀ ਭੋਜਨ ਕਰਦੇ ਹਨ । ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਹ ਸ਼ਰੀਰ ਅਨੁਸਾਰ ਢਾਲ ਲੈਂਦੇ ਹਨ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਉਕਯੋਨੀ ਵਾਲੇ ਉਦਕਾਂ ਦੇ ਅਨੇਕਾ ਰੰਗ, ਰੂਪ, ਗੰਧ, ਰਸ, ਸਪਰਸ਼ ਆਕਾਰ ਪ੍ਰਕਾਰ ਤੇ ਸ਼ਰੀਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । ਅਜੇਹਾ ਸ੍ਰੀ ਤੀਰਥੰਕਰ ਭਗਵਾਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ । ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸ੍ਰੀ ਤੀਰਥੰਕਰ ਭਗਵਾਨ ਨੇ ਉਦਯੋਨੀਕ ਤਰੱਸ ਕਾਇਆ ਵਾਰੇ ਕਿਹਾ ਸੀ । ਦੀ ਤਰਾਂ ਘਮਨ ਫਿਰਨ ਵਿਚ ਸੁਤੰਤਰ ਨਹੀਂ। ਸਚਿਤ ਅਗਨੀ ਕਾਇਆ ਅਤੇ ਵਾਯੂ ਕਾਇਆ ਵਿਚ ਵੀ ਵਿਕਲੇ ਇੰਦਰੀਆਂ ਜੀਵ ਉਤਪਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । ਪਾਣੀ ਵਿਚ ਅਨੇਕ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਵਿਕਲ ਇੰਦਰੀ ਜੀਵ (ਦੇ ਇੰਦਰ ਤੇ ਚਾਰ ਇੰਦਰੀ) ਤੱਕ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । ਇਹ ਪਾਣੀ ਜਿਸ ਸ਼ਰੀਰ ਵਿਚ ਉਤਪਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਉਸੇ ਦਾ ਭੋਜਨ ਹਿਣ ਕਰਕੇ ਜਿਉਂਦੇ ਹਨ । ਜਿਵੇਂ ਸਚਿਤ ਤੇ ਅਚਿਤ ਸਰੀਰ ਹੈ (ਵਿਕਲ ਇੰਦਰੀਆਂ ਜੀਵਾਂ ਦੀ ਉਤਪਤਿ ਹਦੀ ਹੈ । ਉਸੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਪੰਜ ਇੰਦਰੀਆਂ ਦੇ ਮਲ-ਮੂਤਰ ਵਿਚੋਂ ਵੀ ਵਿਕਲ ਇੰਦਰੀਆਂ ਜੀਵਾਂ ਦੀ ਉਤਪਤਿ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਮਲ ਮੂਤਰ ਵਿਚ ਪੈਦਾ ਜੀਵ ਬਾਹਰ ਅਤੇ ਅੰਦਰ ਦੋਹੇ ਤਰਾਂ ਦੇ ਵਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ । ਇਹ ਜੀਵਾਂ ਦਾ ਅਕਾਰ ਭੱਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਮਲ ਮੂਤਰ ਦੇ ਭੋਜਨ ਨਾਲ ਜੀਵਨ ਗੁਜਾਰਦੇ ਹਨ ਵਿਕਲ ਇੰਦਰੀਆਂ ਪਸ਼ੂ ਪੰਜ ਇੰਦਰੀਆਂ ਵਿਚ ਚਮੜੀ ਦੇ ਕੀੜੇ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । ਗਾਂ ਮੱਝ ਦੇ ਸ਼ਰੀਰ ਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਚਰਮ ਕੀਟ ਪੈਦਾ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜੋ ਗਾਂ ਮੱਝ ਦਾ ਸ਼ਰੀਰ ਖਾਕੇ ਖੱਡ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਇੰਨਾਂ ਖੱਡਾਂ ਤੋਂ ਖੂਨ ਨਿਕਲਦਾ ਹੈ । ਅਜੇਹੇ ਵਿਕਲ ਇੰਦਰੀ ਜੀਵ ਖੁਨ ਦਾ ਭੋਜਨ ਕਰਦੇ ਹਨ ।
( 220 )