Sutra Kritanga Sutra

Author(s): Purushottam Jain, Ravindra Jain
Publisher: Purshottam Jain, Ravindra Jain

Page 466

ਪੰਜਵਾਂ ਅਧਿਐਨ-ਅਨਗਾਰ ਸ਼ਰੂਤ-ਆਚਾਰ ਰੁਤ
ਸਾਧਕ ਨੂੰ ਸੰਜਮ ਦਾ ਗਿਆਨ ਹੋਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ । ਉਸ ਸਾਧੂ ਪੁਰਸ਼ ਨੂੰ ਆਚਾਰ (ਹਿਣ ਕਰਨ ਯੋਗ) ਤੇ ਅਨਾਚਾਰ (ਛਡਨ ਯੋਗ) ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਪਤਾ ਹੋਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ । ਜੋ ਆਚਾਰ ਪਾਲਨ ਅਤੇ ਅਨਾਚਾਰ ਛੱਡਣ ਵਿਚ ਹੋਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ । ਜੋ ਆਚਾਰ ਪਾਲਨ ਅਤੇ ਅਨਾਚਾਰ ਛੱਡਣ ਵਿਚ ਹੋਸ਼ਿਆਰ ਹੈ ਉਹ ਹੀ ਭੇੜਾ ਰਾਹ ਛਡ ਕੇ ਸੱਚੇ ਮਾਰਗ ਤੇ ਚਲਣ ਵਾਲਾ, ਸਾਰੇ ਦੋਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਰਹਿਤ ਹੋਕੇ ਛੇਤੀ ਹੀ ਆਪਣੀ ਮੰਜਲ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ।
ਜਿਸ ਆਚਾਰ ਦਾ ਇਸ ਅਧਿਐਨ ਵਿਚ ਵਰਨਣ ਹੈ ਉਹ ਸਾਧੂਆਂ ਨਾਲ ਸੰਭਧਿਤ ਹੈ ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਅਧਿਐਨ ਦਾ ਨਾ ਅਨਗਾਰ ਸ਼ਰੂਤ ਹੈ । ਨਿਰਯੁਕਤੀਕਾਰ ਨੇ ਇਸ ਅਧਿਐਨ ਦਾ ਸਾਰ ਅਨਾਚਾਰ ਨਾਂ ਗ੍ਰਹਿਣ ਯੋਗ] ਦਾ ਤਿਆਗ ਦਸੀਆ ਹੈ । ਜਦ ਤਕ ਸਾਧਕ ਨੂੰ ਆਚਾਰ ਦਾ ਗਿਆਨ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਉਹ ਅਨਾਚਾਰੇ ਨਹੀਂ ਛੱਡ ਸਕਦਾ । ਨਾਂ ਹੀ ਅਗਿਆਨੀ ਸਾਧਕੰ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਰਨ ਯੋਗ ਤੇ ਛਡਨ ਯੋਗ ਵਿਚ ਭੇਦ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ।
ਇਸ ਅਧਿਐਨ ਵਿਚ 33 ਥਾਵਾਂ ਹਨ । 1 ਗਾਥਾਵਾਂ ਵਿਚ ਏਕਾਂਤ ਵਾਦ ਨੂੰ ਨਾਂ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਰਨ ਯੋਗ ਦਸਿਆ ਹੈ । ਜੈਨ ਧਰਮ ਅਨੇਕਾਂਤ ਵਾਦੀ ਹੈ ਸੱਚ ਨੂੰ ਬਹੁ ਪੱਖੀ ਮੰਨਦਾ ਹੈ । ਹੋਰ ਧਰਮ ਹੀ ਵਿਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਰੱਖਦੇ ਹਨ, ਜੈਨ ਧਰਮ ਸਚਾਈ ਦੇ ਬਹੁ ਪਖਾਂ ਨਾਲ ਚਿੰਤਨ ਕਰਦਾ ਹੋਈਆ ਵੀ ਨੂੰ ਮੰਨਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਨਾਲ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੀ ਵਿਸ਼ਾਲਤਾ ਵਧਦੀ ਹੈ। ਇਥੇ ਸਾਧਕ ਨੂੰ ਏਕਾਂਤਵਾਦ ਨੂੰ ਛਡਨ ਦੀ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ।
ਇਸ ਬਾਅਦ ਲੋਕ-ਅਲੋਕ, ਜੀਵ-ਅਜੀਵ, ਧਰਮ-ਅਧਰਮ, ਬੰਧ-ਮੋਕਸ਼, ਪੰਨਪਾਪ, ਆਸ਼ਰਵ ਸੰਬਰ, ਨਿਰੰਜਰਾ, ਕ੍ਰਿਆ ਅਭਿਆ, ਕਰੋਧ, ਮਾਨ ਮਾਇਆ, ਲੋਭ ਰਾਗ, ਦਵੇਸ਼, ਸੰਸਾਰ, ਸਿਧੀ, ਅਸਿਧੀ, ਦੇਵ, ਦੇਵੀ, ਸਾਧੂ, ਅਸਾਧੂ, ਕਲਿਆਨ, ਅਕਲਿਆਨ ਸੰਭਧੀ ਮਾਨਤਾਵਾਂ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰੀ ਹੋਰ ਮਾਨਤਾਵਾਂ ਵਾਲਿਆ ਨੂੰ ਅਨਾਚਾਰੀ (ਨਾ ਹਿਣ ਕਰਨ ਯੋਗ] ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ । ਲੋਕ ਦੇ ਸਵਰੂਪ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ । ਗਾਥਾਵਾਂ ਵਿਚ ਖਾਸ ਕਿਸਮ ਦਾ ਭਾਸ਼ਾ ਬੋਲਨ ਦੀ ਸਾਧੂ ਨੂੰ ਮਨਾਹੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ।
232