Sutra Kritanga Sutra

Author(s): Purushottam Jain, Ravindra Jain
Publisher: Purshottam Jain, Ravindra Jain

Page 465

ਫੇਰ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਕਰਤਾ, ਗੁਰੂ ਦੇਵ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਮਨੁੱਖ ਕਿ ਕਰਦਾ ਹੋਇਆ ਕਿ ਕਰਾਉਂਦਾ ਹੋਇਆ, ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੰਯਤ, ਵਰਤ, ਪਾਪ ਕਰਮ ਦਾ ਨਾਸ਼ਕ ਤਿਖਿਆਨ ਵਾਲਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ? ਇਸ ਦੇ ਉਤਰ ਵਿਚ ਅਚਾਚਿਆ ਆਖਦੇ ਹਨ'' ਇਸ ਸੰਬੰਧੀ ਤੀਰਥੰਕਰ ਭਗਵਾਨ ਨੇ ਛੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਪ੍ਰਾਣੀਆਂ ਦੇ ਸਮੂਹ ਨੂੰ ਕਾਰਣ ਕਿਹਾ ਹੈ । ਜਿਵੇਂ ਡੰਡਾ, ਹੱਡੀ, ਇੱਟ ਮੁਕਾ, ਠੀਕਰ ਨਾਲ ਡਰਾਉਨ ਨਾਲ ਗੜਬੜ, ਕਰਨ ਤੇ, ਇਕ ਹੀ ਰੋਮ ਪੁਟਨ ਤੇ ਭੈ ਕਾਰਣ ਦੁੱਖ ਮੰਨਦਾ ਹਾਂ'' ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਝਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਾਣੀ ਤੇ ਸੱਤਵ ਡੰਡੇ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਠੀਕਰ ਤੱਕ ਦੇ ਮਾਰਨ ਭੇ, ਡਰਾਉਣ ਤੇ ਇਕ ਰੋਮ ਤੱਕ ਪੁਟਨ ਤੇ ਹਿੰਸਕ ਦੁਖ ਤੇ ਭੈ ਕਾਰਣ ਦੁਖ ਮੰਨਦੇ ਹਨ । ਅਜੇਹਾ ਜਾਨ ਕੇ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਾਣੀ, ਭੂਤ ਸਤਵਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰਨਾ ਨਹੀਂ ਚਾਹੀਦਾ, ਨਾ ਉਪਦਰਵ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ | ਇਹ ਅਹਿਸਾ ਧਰਮ ਹੀ ਧਰੁਵ ਹੈ ਨਿੱਤ ਹੈ, ਸ਼ਾਸਵਤ ਹੈ । ਲੋਕ ਸੁਭਾਵ ਨੂੰ ਜਾਣ ਕੇ ਸ੍ਰੀ ਤੀਰਥੰਕਰਾ ਨੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ
| ਇਹ ਜਾਣ ਕੇ 'ਸਾਧੂ ਪ੍ਰਣੀਤਿਪਤ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਮਿਥਿਆ ਦਰਸ਼ਨ ਸ਼ਲਯ ਤਕ 18 ਪਾਪਾ ਛੱਡਦਾ ਹੈ । ਉਹ ਸਾਧੂ ਦੰਦ ਨੂੰ ਸਾਫ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਲਕੜੀ ਦਾਤੂਨ, ਮੰਜਨ, ਹੋਰ ਸਾਧਨ ਦੰਦਾ ਦੀ ਸ਼ੋਭਾ ਲਈ ਨਾ ਵਰਤੇ । ਅੱਖਾਂ ਵਿਚ ਸੁਰਮਾ ਨਾ ਪਾਵੇ, ਨਾ ਹੀ ਦਵਾ ਦਾਰੂ ਨਾਲ ਪੇਟ ਸਾਫ ਕਰੇ । ਨਾ ਹੀ ਧੂਫ ਨਾਲ ਕੱਪੜੇ ਨੂੰ ਸੰਗਧਿਤ ਕਰੇ ।
| ਅਜੇਹਾ ਸਾਧੂ ਪਾਪ ਕਿਆ ਰਹਿਤ, ਹਿੰਸਾ ਰਹਿਤ, ਕਰੋਧ, ਮਾਨ, ਮਾਇਆ ਤੇ ਲੱਭ ਰਹਿਤ, ਉਪਸ਼ਾਤ ਤੇ ਪਾਪ ਤੋਂ ਦੂਰ ਹੋ ਕੇ ਰਹੇ । ਅਜੇਹਾ ਤਿਆਗੀ ਤਿਖਿਆਨੀ ਸਾਧਕ ਨੂੰ ਭਗਵਾਨ ਤੀਰਥੰਕਰ ਦੇਵ ਨੇ ਸੰਯਤ, ਵਿਰਤੀ ਵਾਲਾ, ਪਾਪ ਕਰਮਾਂ ਦਾ ਨਾਸ਼ਕ,
ਤਿਖਿਆਨੀ, ਅਕ੍ਰਿਆ (ਪਾਪ ਕ੍ਰਿਆ ਰਹਿੰਤ) ਸਵੰਰ ਵਾਲਾ ਤੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਪੰਡਤ (ਗਿਆਨੀ) ਕਿਹਾ ਹੈ । ਅਜੇਹਾ ਮੈਂ ਆਖਦਾ ਹਾਂ 167
ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਜੀਵਾਂ ਨੇ ਕਿਸੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਜੀਵਾਂ ਦੀ ਹਿੰਸਾ ਦਾ ਤਿਆਗ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਹੁੰਦਾਂ, ਤਿਖਿਆਨ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਹੈ । ਫੇਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮਨ, ਵਚਨ ਤੇ ਕਾਇਆ ਦਾ ਖਾਸ ਵਿਉਪਾਰ ਕ੍ਰਿਆ ਨਹੀਂ, ਫੇਰ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਣਾਤਿਪਾਤ ਤੋਂ ਲੈਕੇ ਮਿਥਿਆ ਦਰਸ਼ਨ ਸਲਾਹ ਤਕ ਦੇ 18 ਪਾਪ ਲਗਦੇ ਹਨ !
ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜੋ ਮਨੁੱਖ ਤਿਖਿਆਨ ਨਹੀਂ, ਉਸਨੂੰ ਵੀ ਭੇੜੇ ਇਰਾਂਦੇ ਕਾਰਣ ਇਹ 18 ਪਾਪ ਲਗਦੇ ਹਨ । ਸਾਸਤਰ ਕਾਰ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਸਪਸ਼ਟ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਹਰ ਸੰਗੀ ਅਸੰਗੀ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਸੰਗੀ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਸੰਗੀ ਸਗੀ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਸੰਗ ਅੰਗੀ ਰਹਿ ਸਕਦਾ ਹੈ ਸੰਗੀ ਸੰਗੀ ਰਹਿ ਸਕਦਾ ਹੈ । ਜੇ ਜੀਵ ਇਕ ਅਵਸਥਾ ਵਿਚ ਰਹਿਣ ਤਾਂ ਪਾਪ ਤੇ ਪੁੰਨ ਕਰਮ ਦਾ ਫਲ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਿਲੇ । ਭਾਵ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਅਸੰਤ ਅਵਿਰਤ ਜੀਵ ਭਾਵੇਂ ਸੰਗੀ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਅਸੰਗੀ, ਪਾਪ ਕਰਮ ਜ਼ਰੂਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਸਭ ਜੀਵ ਤਿਖਿਆਨ ਤੋਂ ਰਹਿਤ ਹਨ । ਪਾਪਾਂ ਦਾ ਤਿਆਗ (ਤਿਖਿਆਨ) ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ, ਇਸੇ ਕਾਰਣ ਪਾਪ ਕਰਮ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ।
231