Sutra Kritanga Sutra

Author(s): Purushottam Jain, Ravindra Jain
Publisher: Purshottam Jain, Ravindra Jain

Page 455

ਇਸ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਕਿੰਨੇ ਹੀ ਪ੍ਰਾਣੀ ਅਪਣੇ ਪਿਛਲੇ , ਕਰਮਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਹੋਕੇ ਉਦਯੋਨੀਕ ਉਦਕ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ । ਉਥੇ ਉਹ ਜੀਵ ਉਦਯੋਨੀਕ ਉਦਕ ਵਿੱਚ ਤਰੱਸ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਜਨਮ ਲੈਂਦੇ ਹਨ । ਉਹ ਜੀਵ ਉਨ੍ਹਾਂ ਉਦਕ ਯੋਨੀ ਵਾਲੇ ਜੀਵਾ ਦੇ ਸਨੇਹ ਦਾ ਭੋਜਨ ਕਰਦੇ ਹਨ । ਉਹ ਪਾਣੀ ਵੀ ਕਾਇਆਂ ਆਦਿ ਸ਼ਰੀਰਾਂ ਦਾ ਭੋਜਨ ਕਰਦੇ ਹਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਉਦਯੋਨੀਕ ਤਰੱਸ ਪ੍ਰਾਣੀਆਂ ਦੇ ਦੂਸਰੇ ਵੀ ਅਨੇਕਾਂ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਵਰਨ, ਗੰਧ, ਰਸ ਤੇ ਸਪਰਸ਼ ਅਕਾਰ ਪ੍ਰਕਾਰ ਤੇ ਸ਼ਰੀਰ ਦੱਸੇ ਗਏ ਹਨ । 59
ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤੀਰਥੰਕਰਾ ਨੇ ਹੋਰ ਗੱਲਾ ਦਸੀਆ ਸਨ । ਇਸ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਕਿਨੇ ਹੀ ਜੀਵ ਪੁਰਵ ਜਨਮ ਵਿੱਚ ਭਿੰਨ ਭਿੰਨ ਯੋਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋ ਕੇ. ਉਥੇ, ਕੀਤੇ ਕਰਮਾ ਦੇ ਫਲ ਸਦਕਾ ਤਰੱਸ ਤੇ ਸਥਾਵਰ ਪ੍ਰਾਣੀਆਂ ਦੇ ਸਚਿਤ ਤੇ ਅਚਿਤ ਸ਼ਰੀਰ ਵਿੱਚ ਅਗਨੀ ਕਾਇਆ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । ਉਹ ਜੀਵ ਭਿੰਨ-ਭਿੰਨ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਤਰੱਸ ਤੇ ਸਥਾਵਰ ਪ੍ਰਾਣੀਆਂ ਦੇ ਸਨੇਹ ਦਾ ਭੋਜਨ ਕਰਦੇ ਹਨ । ਉਹ ਜੀਵ ਪ੍ਰਿਥਵੀ ਕਾਈਆਂ ਆਦਿ ਦਾ ਭੋਜਨ ਵੀ ਕਰਦੇ ਹਨ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਤਰੱਸ-ਸਥਾਵਰ ਅਗਨੀ ਕਾਇਆ ਦੇ ਦੂਸਰੇ ਹੋਰ ਸਰੀਰ ਵੀ ਅਖੇ ਗਏ ਹਨ ਜੋ ਭਿੰਨ ਭਿੰਨ ਵਰਨ ਗੰਧ ਵਾਲੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਬਾਕੀ ਤਿੰਨ ਬਲ ਉਦਕ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਝ ਲੈਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ ।
ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤੀਰਥੰਕਰਾ ਨੇ ਦੂਸਰੀ ਗੱਲ , ਫਰਮਾਈ ਹੈ । ਇਸ ਜਗਤ ਵਿੱਚ ਕਿੰਨੇ ਹੀ ਜੀਵ ਪਿਛਲੇ ਜਨਮ ਵਿੱਚ ਭਿੰਨ ਭਿੰਨ ਯੋਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋ ਕੇ, ਉਥੇ ਕੀਤੇ ਕਰਮਾ ਦੇ ਅਸਰ ਕਾਰਨ, ਤਰੱਸ ਤੇ ਸਥਾਵਰ ਯੋਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਚਿਤ ਤੇ ਅਚਿਤ ਸ਼ਰੀਰ ਵਿੱਚ ਵਾਯੁਕਾਇਆ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਜਨਮ ਲੈਂਦੇ ਹਨ । ਬਾਕੀ ਚਾਰ ਅਲਾਪਕ ਅਗਨੀ ਭਾਈਆ ਦੀ ਤਰਾਂ ਸਮਝਨੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ । 60
ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤੀਰਥੰਕਰ ਭਗਵਾਨ ਨੇ ਦੂਸਰੀ ਗੱਲ ਫਰਮਾਈ ਸੀ । ਇਸ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਕਿੰਨੇ ਜੀਵ ਅਨੇਕਾਂ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੀ ਯੋਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋ ਕੇ ਅਪਣੇ ਪਿਛਲੇ ਕੀਤੇ ਕਰਮ ਪ੍ਰਭਾਵ ਕਾਰਣ ਪ੍ਰਿਥਵੀ ਕਾਈਆਂ ਵਿੱਚ ਆ ਕੇ ਤਰੱਬ ਤੇ ਸਥਾਵਰ ਪ੍ਰਾਣੀਆਂ ਤੇ ਸਚਿਤ ਤੇ ਅਚਿਤ ਸ਼ਰੀਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵੀ, ਸਰਕਰਾਂ (ਸ਼ੁਕਰਾ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ) ਤੇ ਬਾਲੂ (ਰੇਤ) ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । ਇਸ ਸੰਭਧੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਗਾਥਾਂ ਰਾਂਹੀ ਭੇਦ ਸਮਝਨਾਚਾਹੀਦਾ ਹੈ । ਪ੍ਰਿਥਵੀ, ਸ਼ਕਰਾ, (ਕੰਕਰ) ਬਾਲੂ (ਖੇਤ) ਪੱਥਰ, ਸਿਲ ਨਮਕ, ਲੋਹਾ,
Hਲ ਨਮਕ, ਲੋਹਾ ਤਾਂਬਾ, ਚਾਂਦੀ, ਸੋਨਾ, ਹੀਰਾ, ਹੀਰਾ, ਹੜਤਾਲ, ਹਿੰਗਲੂ, ਮਨਸਿਲ ਸਾਸਕ, ਅੰਜਨ
ਵਾਲ, (ਮੰਗਾ) ਅਭਰਕ, ਅਭਰਬਾਲੁਕਾ ਇਹ ਸਭ ਪ੍ਰਿਥਵੀ ਕਾਈਆਂ ਦੇ ਭੇਦ ਦੱਸੇ ਗਏ ਹਨ । ਗੋਮੇਧ, ਰੁਚਕ, ਅੰਕ, ਸੁਫਟਿਕ, ਲੋਹਿਤਾਕਸ਼, (ਰਤਨ) ਮਰਕਤ, ਮਸਾਨ
( 221 )