Sutra Kritanga Sutra

Author(s): Purushottam Jain, Ravindra Jain
Publisher: Purshottam Jain, Ravindra Jain

Page 463

ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਉਹ ਜਮੀਨ ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਕਰਾਉਂਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਉਹ ਪੁਰਸ਼ fਪ੍ਰਵੀ ਕਾਂਇਆ ਦਾ ਅਸੰਜਮੀ, ਅਵਿਰਤ, ਨਾਸ਼ਕ, ਤਿਖਿਆਨ ਰਹਿਤ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਡਰੱਸ ਕਾਇਆ ਤੱਕ ਸਾਰੇ ਜੀਵਾ ਤਿ ਸਮਝਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ । ਕੋਈ ਰਸ 6 ਕਾਈਆਂ ਦੇ ਜੀਵਾਂ ਦੀ ਹਿੰਸਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਰਾਉਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਇਹੋ ਆਖ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ 6 ਕਾਇਆ ਜੀਵਾਂ ਦੀ ਹਿੰਸਾ ਕਰਦਾ ਹਾਂ, ਕਰਾਉਂਦਾ ਹਾਂ, ਉਸ ਆਦਮੀ ਨੂੰ ਇਹ ਧਿਆਨ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਕਿ ਮੈਂ ਕਿਸ ਖਾਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜੀਵ ਦੀ ਕਿਸਮ ਦੀ ਹਿੰਸਾ ਕਰਦਾ ਹਾਂ, ਕਰਾਉਂਦਾ ਹਾਂ । ਸਾਰੇ ਜੀਵਾਂ ਦੀ ਨਹੀਂ। ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਛੇ ਜੀਵ ਨਿਕਾਏ ਦੇ ਜੀਵਾਂ ਦੀ ਹਿੰਸਾਂ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਰਾਉਂਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਕਾਰਣ ਇਹ ਪੁਰਸ਼ ਉਨ੍ਹਾਂ ਛੇ ਕਾਇਆਂ ਦੇ ਜੀਵਾ ਦੀ ਹਿੰਸਾ ਤੋਂ ਸੰਯਤ, ਅਵਿਰਤ, ਹਿੰਸਕ, ਤਿਖਿਆਨ ਰਹਿਤ ਹੈ ਉਹ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਮਿਥਿਆ ਦਰਸ਼ਨ ਸ਼ਲਯ ਤਕ ਪਾਪਾਂ ਦਾ ਸੇਵਨ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਹੈ । ਚਾਹੇ ਉਹ ਪੁਰਸ਼ ਸੁਪਨੇ ਨਹੀਂ ਵੀ ਵੇਖਦਾ ਭਾਵ ਉਹ ਨਾ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਨ ਯੋਗ ਚੇਤਨਾ ਵਾਲਾ ਹੈ ਤਾਂ ਵੀ ਪਾਪ ਕਰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ । ਇਹ ਸੰਗੀ ਦਾ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟਾਂਤ ਹੈ । " ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਕਰਤਾ ਪੁਛਦਾ ਹੈ “ਹੇ ਗੁਰੂਦੇਵ ! ਤੀਰਥੰਕਰਾਂ ਨੇ ਅਸੰਗੀ ਦਾ ਜੋ ਦਿਸ਼ਟਾਤ ਦਸਿਆ ਹੈ ਉਹ ਫੁਰਮਾਨ ਦੀ ਖੇਚਲ ਕਰੋ । (ਗੁਰੂਦੇਵ ਆਖਦੇ ਹਨ) “ਪ੍ਰਿਥਵੀ ਕਾਇਆ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਬਨਸਪਤੀ ਕਾਇਆਂ ਦੇ ਜੀਵ ਤਕ ਪੰਜ ਸਥਾਵਰ ਤੇ ਛੇਵੇ ਤਰੱਸ ਜੋ ਅਸੰਗੀ (ਅਵਿਕਸਤ ਮਨ ਵਾਲੇ) ਜੀਵ ਹਨ । ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ' ਨਾ ਤਰਕ ਹੈ ਨਾਂ ਸੰਗਿਆ ਹੈ, ਨਾ ਬੁਧੀ ਹੈ, ਨਾ ਚਿੰਤਨ ਹੈ ਨਾ ਬੋਲੀ ਹੈ, ਨਾ ਤਾਂ ਖੁਦ ਕੁਝ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਨਾ ਦੂਸਰੇ ਤੇ ਕੁਝ ਕਰਾ ਸਕਦੇ ਹਨ ਨਾ ਕਰਦੇ ਨੂੰ ਚੰਗਾ ਸਮਝ ਸਕਦੇ ਹਨ । | ਉਹ ਅਗਿਆਨ ਪ੍ਰਾਣੀ ਵੀ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਾਣੀਆਂ, ਜੀਵਾਂ, ਸੱਤਵਾ ਦੇ ਦਿਨ ਰਾਤ, ਸੌਦੇ, ਜਾਗਦੇ, ਹਰ ਸਮੇਂ ਦੁਸ਼ਮਨ ਬਣੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ 'ਧੋਖਾਂ ਦੇਨਾਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ ਹਿੰਸਕ ਚਿੱਤ ਵਿਰਤੀ ਰਖਦੇ ਹਨ । ਇਹ ਜੀਵ ਦੀ ਪ੍ਰਾਣਤਪਾਤ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਮਿਥਿਆ ਦਰਸ਼ਨ ਸ਼ੱਲਯ ਤਕ 18 ਪਾਪਾ ਵਿਚ ਲਗੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ । ਇਨ੍ਹਾਂ ਜੀਵਾਂ ਪਾਸ ਦਰਵ ਤੇ ਭਾਵ ਮਨ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਜੀਵਾਂ ਪਾਸੇ ਮਨ (ਵਿਕਸਤ ' ਮਨ) ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ! ਵਚਨ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ।
ਫੇਰ ਵੀ ਇਹ ਜੀਵ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਾਣੀਆਂ ਭੂਤਾ, ਜੀਵਾ ਤੇ ਸੱਤਵਾ ਦੇ ਹਿੰਸਕ-ਦਿਨਰਾਤ, ਸੌਦੇ ਜਾਗਦੇ, ਦੁਸ਼ਮਨ ਬਣੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਧੋਖਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਪ੍ਰਣੀਤਿਪਾਤ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਮਿਥਿਆ ਦਰਸ਼ਨ ਤਕ 18 ਪਾਪਾ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਭਾਵੇਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਜੀਵਾ ਦੇ ਦਰਵ ਮਨ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਭਾਵ ਮਨ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਫੇਰ ਵੀ ਉਸ ਪ੍ਰਾਣੀਆਂ ਭੂਤਾ, ਜੀਵਾ ਤੇ ਸੱਤਵਾਂ ਨੂੰ ਦੁੱਖ, ਦੇਣਾ ਵਿਲਾਪ, ਸੰਤਾਪ, ਰੁਦਨ, ਪੀੜਾ, ਹਤਿਆ ਕਰਨ ਵਾਲੇ, ਕਸ਼ਟ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਜਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ
229 '