Sutra Kritanga Sutra

Author(s): Purushottam Jain, Ravindra Jain
Publisher: Purshottam Jain, Ravindra Jain

Page 456

ਗਲ, ਭੁਜ ਪਰਿਮੋਚਕ, ਬਿੰਦਰਨੀਲ, ਮਨੀ, ਚੰਚਨ, ਗੋਰਕ, ਹੰਸ ਗਰਭ, ਪੁਲਕ, ਸੋਗਧਿਕ, ਚੰਦਰਭ, ਬੇਡਰਿਆ, ਜਲਕਾਂਤ, ਸੂਰਿਆ ਕਾਂਡ, ਇਹ ਸਭ ਮਣੀਆ ਦੇ ਭੇਦ ਹਨ।
ਉਪਰੋਕਤ ਗਾਥਾਵਾਂ ਵਿਚ ਆਖੇ ਜੋ ਮਨੀ ਰਤਨ ਹਨ ਉਹ ਪ੍ਰਿਥਵੀ ਤੋਂ ਲੈਕੇ ਸੁਰਿਆਕਾਤ ਯੋਨੀ ਵਿਚ ਜੀਵ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਉਹ ਜੀਵ ਅਨੇਕਾਂ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਤਰੱਸ ਤੇ ਸਥਾਵਰ ਜੀਵਾ ਦੇ ਸਨੇਹ (ਰਸ) ਦਾ ਭੋਜਨ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਰਦੇ ਹਨ । ਇਹ ਜੀਵ ਪ੍ਰਿਥਵੀ ਆਦਿ ਸ਼ਰੀਰ ਦਾ ਵੀ ਭੋਜਨ ਕਰਦੇ ਹਨ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਤਰੱਸ ਸਥਾਵਰਾਂ ਤੋਂ ਉਤਪਨ ਪ੍ਰਿਥਵੀ ਤੋਂ ਲੈਕੇ ਸੁਰਿਆਕਾਂਤ ਮਣੀ, ਜੀਵ ਭਿੰਨ ਭਿੰਨ ਰੰਗ, ਗੰਧ, ਰਸ, ਸਪਰਸ਼, ਆਕਾਰ, ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਸ਼ਰੀਰ ਵਾਲੇ ਆਖੇ ਗਏ ਹਨ । ਬਾਕੀ ਦੇ ਤਿੰਨ ਆਲਾਪਕ ਜਲ ਦੀ ਤਰਾਂ ਸਮਝ ਲੈਣੇ ਚਾਹਿਦੇ ਹਨ । 61
ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ `ਤੀਰਥੰਕਰਾ ਨੇ ਜੀਵਾਂ ਦੇ ਭੋਜਨ ਸਬੰਧੀ ਹੋਰ ਗੱਲਾਂ ਆਖੀਆਂ ਸੀ । ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਾਣੀ, ਸਾਰੇ ਭੂਤ, ਸਾਰੇ ਜੀਵ, ਸਾਰੇ ਸਤੱਵ ਭਿੰਨ ਭਿੰਨ ਯੋਨੀਆਂ ਵਿਚ ਉਤਪਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਉਥੇ ਸਥਿਤ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਵਾਧਾ ਪਾਂਦੇ ਹਨ । ਉਹ ਸ਼ਰੀਰ ਰਾਹੀਂ ਉਤਪਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । ਸ਼ਰੀਰ ਵਿਚ ਹੀ ਵਧਦੇ ਫੁਲਦੇ ਹਨ ਸ਼ਰੀਰ ਰਾਹੀਂ ਭੋਜਨ ਗ੍ਰਹਿਣ
ਕਰਦੇ ਹਨ। ਅਪਣੇ ਅਪਣੇ ਕੀਤੇ ਕਰਮਾ ਦੇ ਅਪਰ ਨਾਲ ਚਲਦੇ ਹਨ
ਕਰਮ ਹੀ ਯੋਨੀ
।
ਦੀ ਉਤਪੱਤੀ ਦਾ ਕਾਰਣ ਹੈ । ਗਤਿ ਤੇ ਸਥਿਤੀ ਕਰਮ ਅਨੁਸਾਰ ਹੈ ਉਹ ਕਰਮ ਦੇ ਹੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨਾਲ ਭਿੰਨ ਭਿੰਨ ਅਵਸਾਥਾਵਾਂ ਵੱਸ ਦੁੱਖ ਦੇ ਭਾਗੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ “ਹੇ ਚੇਲਿਓ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੀ ਸਮਝੋ । ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਾਨਕੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਅਹਾਰ ਗੁਪਤ, ਗਿਆਨ, ਦਰਸ਼ਨ ਚਾਰਿਤਰ ਸਹਿਤ, ਸਮਿਤਿ ਸੰਜਮ ਪਾਲਨ ਵਿਚ ਲਗੇ ਰਹੋ । ਅਜੇਹਾ ਮੈਂ ਆਖਦਾ ਹਾਂ ।”
(222)