Sutra Kritanga Sutra

Author(s): Purushottam Jain, Ravindra Jain
Publisher: Purshottam Jain, Ravindra Jain

Page 489

ਆਖਣ ਅਨੁਸਾਰ ਉਠ ਸਕਦਾ ਹੈ ਪਰ ਆਪ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਅਨੁਸਾਰ ਵੀ ਇਹ ਪਰਿਆਏ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ । ਜਿਸ ਵਿਚ ਮਣ ਪਾਸਕ ਸਭ ਪ੍ਰਾਣੀਆਂ, ਭੂਤ, ਜੀਵ, ਸਤੱਵਾ ਦੇ ਘਾਤ ਦਾ ਤਿਆਗ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਣ ਕੀ ਹੈ ? ਪ੍ਰਾਣੀ ਗਣ ਪਰਿਵਰਤਨਸ਼ੀਲ ਹਨ ਇਸ ਲਈ ਸਥਾਵਰ ਪ੍ਰਾਣੀ ਵੀ ਤਰੱਸ ਰੂਪ ਵਿਚ ਉਤਪੰਨ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕਦੇ ਤਰੱਸ ਪ੍ਰਾਣੀ ਵੀ ਸਥਾਵਰ ਰੂਪ ਵਿਚ ਉਤਪੰਨ ਹੋ ਜਾਦੇ ਹਨ । ਉਹ ਸਭ ਤਰੱਸ ਕਾਈਆਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਸਥਾਵਰ ਕਾਈਆਂ ਵਿਚ ਉਤਪੰਨ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ । ਅਤੇ ਕਦੇ ਸਥਾਵਰ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਤਰੱਸ ਕਾਈ ਵਿਚ ਉਤਪੰਨ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ । ਉਹ ਜਦ ਤਰੱਸ ਕਾਈਆ ਵਿਚ ਉਤਪੰਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਉਹ ਸਭ ਜਗਾ ਸ਼ਾਵਕ ਦੇ ਘਾਤ ਯੋਗ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਉਹ ਪ੍ਰਾਣੀ ਵੀ ਅਖਵਾਉਂਦੇ ਹਨ ਤਰੱਸ ਵੀ ਅਖਵਾਉਂਦੇ ਹਨ ਉਹ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸ਼ਰੀਰ ਵਾਲੇ ਅਤੇ ਲੰਬੀ ਸਥਿਤੀ (ਉਮਰ) ਵਾਲੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਉਹ ਪ੍ਰਾਣੀ ਬਹੁਤ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਤੇ ਮਣ ਉਪਾਸਕ ਦਾ ਪਛਖਾਨ ਸਫਲ ਹੁੰਦਾ । ਅਤੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਉਹ ਪਾਣੀ ਹੁੰਦੇ ਨਹੀਂ । ਜਿੰਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਸ਼ਮਣਾ ਪਾਸਕ ਦਾ ਪਛਖਾਣ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਉਹ ਸ਼ਾਵਕ ਮਹਾਨ ਤਰੱਸ ਕਾਇਆ ਦੇ ਘਾਤ ਤੋਂ ਸ਼ਾਂਤ ਤੇ ਵਿਰਤ (ਮੁਕੱਤ) ਹੁੰਦੇ ਹਨ । ਅਜਿਹੀ ਦਸ਼ਾ ਵਿਚ ਆਪ ਜਾਂ ਹੋਰ ਲੋਕ ਜੋ ਇਹ ਆਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਅਜੇਹੀ ਇਕ ਵੀ ਪਰਿਆਏ ਨਹੀਂ ਹੈ । ਜਿਸ ਦੇ ਲਈ ਮੂਣਾ ਪਾਸਕਾ ਦਾ ਸੱਚਾ ਪਛਖਾਨ ਹੋ ਸਕੇ । ਤੁਹਾਡਾ ਇਹ ਭੇਦ ਨਿਆ ਸੰਗਤ ਨਹੀਂ । 17।
ਭਗਵਾਨ ਗੋਤਮ ਆਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਨਿਰਥਾ ਤੋਂ ਇਹ ਗੱਲ ਅਕਸਰ ਪੁਛੀ ਜਾਦੀ ਹੈ. ਹੈ ਆਯੁਸ਼ਮਾਨ ਨਿਰਥੋ ! ਇਸ ਸੰਸਾਰ ਵਿਚ ਕਈ ਕਈ ਮਨੁੱਖ ਅਜੇਹੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜਿੰਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਤਿਗਿਆ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।'' ਇਹ ਘਰ ਵਾਰ ਦੇ ਤਿਆਗੀ ਜੋ ਸਾਧੂ ਹਨ ਮੈਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜਿੰਦਗੀ ਭਰ ਹਤਿੱਆਂ ਨਹੀਂ ਕਰਾਂਗਾ । ਪਰ ਜੋ ਹਿਸਥੀ ਹਨ ਉਨਾਂ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਦਾ ਮੈਂ ਤਿਆਗ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ । ਹੁਣ ਮੈਂ ਪੁਛਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕੋਈ ਸਾਧੂ ਚਾਰ, | ਪੰਜ, ਛੇ ਜਾਂ ਦਸ ਸਾਲ, ਘੱਟ ਜਾਂ ਵਧ ਸਮਾਂ ਸਾਧੂ ਰਹਿ ਕੇ ਦੇਸ਼ ਵਿਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਧਰਮ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਕੇ ਗ੍ਰਹਿਸਥ ਨਹੀਂ ਬਣ ਸਕਦਾ ?
ਨਿਰਗ੍ਰੰਥ : ‘ਹਾਂ ! ਕਈ ਕਈ ਸਾਧੂ, ਸਾਧੂਣਾ ਤਿਆਗ ਕੇ ਹਿਸਥੀ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ।
ਗੋਤਮ ਭਗਵਾਨ : ਤਾਂ ਕਿ ਮਣਾ (ਸਾਧੂਆਂ) ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਨਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਉਸ ਤਿਆਗੀ ਪੁਰਸ਼ ਦਾ, ਹਿਸਥ ਦੀ ਹਤਿਆ ਸੰਬੰਧੀ ਨਿਯਮ ਭੰਗ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ।
ਨਿਰਗ੍ਰੰਥ : ਨਹੀਂ ! ਅਜੇਹੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ । ਭਾਵ ਸਾਧੂ ਪੁਣਾ ਤਿਆਗ ਕੇ ਸਬ ਪੁਰਸ਼ ਸਾਧੂ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਦੀ ਤਿਗਿਆ ਭੰਗ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ।''
ਗੋਤਮ : “ਤਾ ਇਸੇ ਤਰਾ ਸ਼ਾਵਕ ਨੇ ਤਰੱਬ ਜੀਵਾਂ ਨੂੰ ਦੰਡ (ਹਿੰਸਾ) ਦਾ ਤਿਆਗ ਕੀਤਾ ਹੈ ਸਥਾਵਰ ਜੀਵਾਂ ਦੇ ਦੰਡ ਦਾ ਤਿਆਗ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ । ਇਸ ਲਈ ਸਥਾਵਰ
255