Sutra Kritanga Sutra

Author(s): Purushottam Jain, Ravindra Jain
Publisher: Purshottam Jain, Ravindra Jain

Page 494

ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਦੇ ਮਾਹਿਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । ਮਣ ਉਪਾਸ਼ਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਰਤ ਹਿਤ ਕਰਕੇ ਮੌਤ ਦੰਡ ਦੇਣ ਦਾ ਤਿਆਗ ਕਰਦਾ ਹੈ । ਅਜਿਹੇ ਬਨਵਾਸੀ ਤਪਸ ਅਬਜੰਮੀ ਹਨ । ਹਿੰਸਾ ਦੇ ਤਿਆਗੀ ਨਹੀਂ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਆਖਦੇ ਹਨ ਕ੍ਰਿਤਾਂਗ ਪ੍ਰਾਣੀ ਭੂਤ, ਜੀਦ ਅਤੇ ਸੱਤਵ ਦੀ ਹਿੰਸਾ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਨਹੀਂ ਹੈ ਅਜਿਹੀ ਮਿਸਰ (ਮਿਲੀ ਜੁਲੀ) ਭਾਸ਼ਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰਦੇ ਹਨ । ਸਾਨੂੰ (ਤਾਪਮਾਂ) ਮਾਰਨਾ ਪਾਪ ਹੈ ਹੋਰ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਮਾਰੋ ਕੋਈ ਫਰਕ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾ । ਉਹ ਤਾਪਸ ਮਰਕੇ, ਬਾਲ (ਅਗਿਆਨ) ਤਪ ਕਾਰਣ ਅਰ ਆਦਿ ਦੇਵਤਾ ਬਣਦੇ ਹਨ । ਫੇਰ ਅਰ ਜੂਨ ਪੂਰੀ ਕਰਕੇ ,ਬਕਰੇ ਦੀ (ਅਰ) ਤਰਾਂ ਗੇ ਤੇ ਤਾਮਸ਼ਿਕ ਰੂਪ ਵਿਚ ਉਤਪੰਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਪਾਣੀ ਵੀ ਅਖਵਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਤਰੱਸ ਵੀ ਅਖਵਾਉਂਦੇ ਹਨ । ਇਸ ਲਈ ਇਨ੍ਹਾਂ ਜੀਵਾਂ ਨੂੰ ਨਾ ਮਾਰਨ ਦਾ ਪਛਖਾਨ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ।
ਭਗਵਾਨ ਗੋਤਮ ਉਦਕ ਪ੍ਰਤਿ ਆਖਦੇ ਹਨ “ਇਸ ਲੋਕ ਵਿਚ ਅਨੇਕਾ ਬਰਾਬਰ ਉਮਰ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਾਣੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਉਮਰ ਵਰਤਧਾਰੀ ਵਕ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਉਹ ਦੇਵ, ਨਾਰਕ, ਤਰਿਅੰਚ, ਮਨੁੱਖ ਰੂਪ ਵਿਚ ਪਰਲੋਕ ਵਿਚ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਉਨਾਂ ਸੰਬੰਧੀ ਵਕ ਦਾ ਪਛਖਾਨ ਸਫਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।
ਗੌਤਮ ਭਗਵਾਨ ਉਦਕ ਨੂੰ ਆਖਨ ਲਗੇ ਸੰਸਾਰ ਵਿਚ ਅਨੇਕਾਂ ਪ੍ਰਾਣੀ ਥੋੜੀ ਉਮਰ ਵਾਲੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । ਉਹ ਜਦ ਤੱਕ ਜਿਉਂਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਤਦ ਤਕ ਪਛਖਾਨੇ ਕਰਨੇ ਵਾਲਾ ਸ਼ਾਵਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਹਿੰਸਾਂ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ। ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਵਰਤ ਧਾਰਨ ਕਰਨ ਤੋਂ ਲੈਕੇ ਜਿੰਦਗੀ ਭਰ ਲਈ ਤਰੱਸ ਜੀਵਾ ਦੀ ਹਿੰਸਾ ਦਾ ਤਿਆਗੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਉਹ ਜੀਵ ਮਰ ਕੇ ਸ਼ਾਵਕ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਪਰਲੋਕ ਵਿਚ ਚਲੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਉਹ ਪ੍ਰਾਣੀ ਵੀ ਅਖਵਾਉਂਦੇ ਹਨ ਤੇ ਤਰੱਸ ਵੀ ਹਨ । ਉਹ ਵਿਸ਼ਾਲ ਕਾਈਆਂ ਵਾਲੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਘੱਟ ਉਮਰ ਵਾਲੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । ਇਸ ਸੰਭਧੀ ਮਣਿਪਾਸਕ ਦਾ ਪਛਖਾਨ ਸਹੀ ਪਛਖਾਨ ਹੈ ।
ਭਗਵਾਨ ਗੌਤਮ ਆਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸੰਸਾਰ ਵਿਚ ਕਈ ਸ਼੍ਰੋਮਣਉਪਾਸਕ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਉਹ ਸ਼ਾਧੂ ਕੋਲ ਆ ਕੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਆਖਦੇ ਹਨ ਅਸੀਂ ਸਿਰ ਮੁੰਨਾ ਕੇ ਸਾਧੂ ਬਨਣ ਵਿਚ ਅਸਮਰਥ ਹਾਂ ਸੋ ਅਸੀਂ ਚਤੁਰਦਸੀ [14] ਅਸ਼ਟਮੀ, ਅਮਾਵਸ, ਤੇ ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ ਨੂੰ ਸੰਪੂਰਨ ਪੋਸ਼ਧ ਵਰਤ ਕਰਨ ਦੀ ਵੀ ਸ਼ਕਤੀ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦੇ । ਮੌਤ ਸਮੇਂ ਸੰਸਾਰ ਸਮਾਧੀ ਮਰਨ} ਦੀ ਤਾਕਤ ਵੀ ਸਾਡੇ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਹੈ । ਫੇਰ ਵੀ ਅਸੀਂ ਸਮਾਇਕ ਤੇ ਦੇਸ਼ਅਵਕਾਸਿਕ ਵਰਤਾਂ ਨੂੰ ਸਵਿਕਾਰ ਕਰਦੇ ਹਾਂ । ਹਰ ਰੋਜ ਸਵੇਰ ਪੁਰਬ, ਪਛਮ, ਉਤਰ ਤੇ ਦੁਖਨ ਸੰਭਧੀ ਸਫਰ ਦੀ ਹੱਦ ਮੁਕਰਰ ਕਰਕੇ ਬਾਕੀ ਦੇ ਜੀਵਾਂ ਦੀ ਹਿੰਸਾ ਦਾ ਤਿਆਗ ਕਰਦੇ ਹਾਂ । ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਾਣੀਆਂ ਭੂਤਾ, ਜੀਵਾਂ ਤੇ ਮਹੱਵਾ ਦਾ ਭਲਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਬਣਾਗੇ । ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਰਤ ਗਹਿਣ ਕਰਨ, ਹੱਦ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਰਹੇ ਜੀਵਾਂ ਦੀ ਹਿੰਸਾ ਦਾ ਤਿਆਗ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਪ੍ਰਾਣੀ, ਜਿੰਨਾਂ ਦੀ ਹਿੰਸਾ ਦਾ ਤਿਆਗ ਸ਼ਾਵਕ ਨੇ ਜੀਵਨ ਭਰ ਲਈ ਕਰ
260