Sutra Kritanga Sutra

Author(s): Purushottam Jain, Ravindra Jain
Publisher: Purshottam Jain, Ravindra Jain

Page 471

ਅਸਿਧੀ ਹੈ ਇਹ ਬੁਧੀ ਰਖਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ । 251
ਸਿਧੀ ਜੀਵ ਦਾ ਨਿੱਜ ਸਥਾਨ ਨਹੀਂ ਹੈ ਅਜੇਹੀ ਮਾਨਤਾ ਨਹੀਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਸਿਧੀ ਜੀਵ ਦੇ ਨਿਜ ਸਥਾਨ ਹੈ ਇਹ ਬੁੱਧੀ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ । 26 । ਸਾਧੂ ਤੇ ਅਸਾਧੂ ਨਹੀਂ ਹੈ ਇਹ ਬੁੱਧੀ ਨਹੀਂ ਅਸਾਧੂ ਹਨ ਇਹ ਬੁੱਧੀ ਰਖਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। 27
ਕਰਣੀ ਚਾਹੀਦੀ । ਸਾਧੂ ਤੇ
ਕਲਿਆਨ ਜਾਂ ਪਾਪ ਨਹੀਂ ਇਹ ਬੁੱਧੀ ਨਹੀਂ ਰਖਣੀ ਚਾਹੀਦੀ। ਕਲਿਆਨ ਤੇ ਪਾਪ ਹਨ ਇਹ ਬੁੱਧੀ ਰਖਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ । 28 ।
ਇਹ ਪੁਰਸ਼ ਏਕਾਂਤ ਕਲਿਆਨਕਾਰੀ ਹੈ। ਇਹ ਪੁਰਸ਼ ਏਕਾਤ ਪਾਪੀ ਹੈ ਅਜੇਹਾ ਸੋਚਣ ਨਾਲ ਜਗਤ ਵਿਵਹਾਰ ਨਹੀਂ ਚਲਦਾ। ਫੇਰ ਵੀ ਜੋ ਸ਼ਮਣ [ਬੁੱਧ] ਅਗਿਆਨੀ ਹਨ । ਅਵਿਵੇਕੀ ਹੋਣਤੇ ਵੀ ਖੁਦ ਨੂੰ ਪਛੰਤ (ਗਿਆਨੀ) ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਉਹ ਏਕਾਂਤ ਪਖ ਦੇ ਸਹਾਰੇ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਵੇਰ (ਕਰਮਬੰਧ) ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦੇ
ਜਗਤ ਵਿਚ ਸਾਰੇ ਪਦਾਰਥ ਏਕਾਂਤ ਨਿਤ ਹਨ ਜਾਂ ਏਕਾਂਤ ਅਨਿਤ ਹਨ । ਅਜੇਹਾ ਨਹੀਂ ਆਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ । ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਾਰਾ ਸੰਸਾਰ ਏਕਾਂਤ ਦੁਖ ਦਾ ਕਾਰਣ ਹੈ ਇਹ ਨਹੀਂ ਆਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ । ਇਹ ਪ੍ਰਾਣੀ ਮਾਰਨ ਯੋਗ ਹੈ ਜਾਂ ਨਾ ਮਾਰਨ ਯੋਗ ਹੈ ਇਹ ਵਚਨ ਵੀ ਸਾਧੂ ਪੁਰਸ਼ ਨੂੰ ਬੋਲਣ ਯੋਗ ਨਹੀਂ ਹਨ । 29 ।
1
ਸਾਧਵਾ ਅਚਾਰ ਅਨੁਸਾਰ, ਭੱਖੜਾ ਦੇ ਸਹਾਰੇ ਜਿਉਣ ਵਾਲੇ ਸੱਚੇ ਭਿਖਸ ਵਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ । ਇਹ ਸਾਧੂ ਲੋਕ ਕਪਟ ਰਾਹੀਂ ਜੀਵਨ ਨਿਰਵਾਹ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਜੇਹਾ ਦਰਿਸ਼ਟੀਕੋਨ ਨਹੀਂ ਰਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ । 30
28-30 ਉਪਰੋਕਤ ਗਾਥਾਵਾਂ ਵਿਚ ਸ਼ਾਸਤਰਕਾਰ ਨੇ ਤਿੰਨੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਏਕਾਂਤ ਵਚਨ ਆਖਣ ਦੀ ਮਨਾਹੀ ਕੀਤੀ ਹੈ ।
1) ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਪਦਾਰਥ ਏਕਾਂਤ ਨਿੱਤ ਹਨ ਜਾਂ ਅਨਿੱਤ ਹਨ 2) ਸਾਰਾ ਸੰਸਾਰ ਏਕਾਂਤ ਦੁੱਖ ਰੂਪ ਹੈ ।
3) ਇਹ ਜੀਵ ਮਾਰਨ ਯੋਗ ਹੈ ਜਾਂ ਬਚਾਉਣ ਯੋਗ ਹੈ ।
ਪਹਿਲਾ ਕਥਨ ਸਾਂਖਯ ਵਾਦੀ ਦਾ ਹੈ ਜੋ ਸੰਸਾਰ ਨੂੰ ਨਿੱਤ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਜੋ ਆਖਦੇ ਹਨ ਕੋਈ ਪਦਾਰਥ ਨਹੀਂ ਬਦਲਦਾ । ਪਰ ਇਸ ਦੇ ਉਲਟ ਸਾਰੇ ਪਦਾਰਥ ਹਰ ਸਮੇਂ ਬਦਲਦੇ ਹਨ । ਬਚਾ ਜਵਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਵਾਨ ਬੁੱਢਾ
ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਵਾਲੇ ਸੰਸਾਰ ਨੂੰ ਅਨਿਤ ਆਖਦੇ ਹਨ ਉਨਾਂ ਦਾ ਕਥਨ ਹੈ ਕਿ ਆਤਮਾ ਸਮੇਤ ਹਰ ਪਦਾਰਥ ਨਸ਼ਟ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਫੇਰ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਸੰਸਾਰ (ਬਾਕੀ ਸਫ਼ਾ 238)
231