________________ 260 લાફિંગ મેમ “અહીં આવવામાં હું આનાકાની કરતે હત; કારણ કે મારે અન્યત્ર મારાં કર્તવ્ય બજાવવાનાં છે, અને મારું હૃદય અહીં નથી. મારા અંતરમાં જે કંઈક ઘટના ઘટી છે, તેની સાથે તો સૌને કશી લેવાદેવા નથી. તમે જેને રાણી કહે છે, તે સ્ત્રીના કહ્યાથી જ્યારે કાળા દંડવાળો છડીદાર મને તેડવા આવ્યા, ત્યારે મને ના પાડવાને. જ વિચાર આવ્યો હતો. પણ ઈશ્વરના ગુપ્ત હાથોને પ્રેર્યો હું તેની આજ્ઞાનું પાલન કરવા અહીં આવી પહોંચ્યો છું. ઈશ્વરે જાણે વધારે પડતું ખાનારાઓની આગળ, ભૂખ્યાઓની કહાણું કહી સંભળાવવા જ મને એ કંગાળની વચ્ચે નાખ્યું હતું. માટે તમારી જાત ઉપર દયા લાવો ! તમે કેવી જોખમકારક દુનિયામાં જીવી રહ્યા છો, તેનું તમને ભાન નથી. તમે સાચી દુનિયાથી એટલા ઊંચા રહે છો કે, ત્યાંનું કશું તમને દેખાતું નથી કે સંભળાતું નથી. પણ એ બધું અને તમે સૌ એ ભભકતા અગ્નિ ઉપર પલાંઠી વાળીને બેઠેલા છે !" આ વખતે લાગણને ડૂમો ભરાઈ આવવાથી વિનપ્લેઈનના મેં ઉપરને ગંભીરતાને ભાવ દૂર થતાં તેનું વિકટ હાસ્ય સોળે કળાએ ચમકી ઊઠયું. તરત સભામાં ચારે બાજુ ખડખડાટ હાસ્ય ફેલાઈ ગયું. એ હાસ્ય તુચ્છકારનું - તિરસ્કારનું હતું. “બ્રે, વિનપ્લેઈન !" “બ્રે, લાફિંગ મેન !" " બ્રેવો, ગ્રીન-કસનું ભૂંગળું !" “બ્રેવ ટારિષ્ન-ફીલ્ડનું ડુક્કર !" “તું અહીં તારા મેંને ખેલ બતાવવા આવ્યો છે, કેમ ? ઠીક ઠીક !" “માળું જાનવર હસે છે કેવું ?" “લોર્ડ વિદૂષક, તમને સલામ !" “ચલાવો, આગળ ભૂંકવા માંડે !" “આ તે ઇંગ્લેન્ડને ઉમરાવ છે ?" લૉર્ડ ચાન્સેલર જરા અકળાવા લાગ્યા.
