________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
करलक्खणं
मधुषिङ्गलाभिः सुखिताः अविनष्टव्रताः भवन्ति रक्ताभिः ।
सूक्ष्माभिः मेधावी सुभगाश्च समत्वमूलाभिः ।।' यदि इन रेखाओंका रंग मधु ( शहद ) के समान पिंगल (लाल कत्था रंग) का हो तो पुरुष सुखी होते हैं, यदि रक्तके समान लाल हों तो उनका कभी व्रत भंग नहीं होता; यदि सूक्ष्म हों तो वे बुद्धिमान होते हैं; तथा यदि उनकी मूल सम हो तो वे सुभग अर्थात् स्वरूपवान् और भाग्यवान् होते हैं।
मणिबंधके स्वरूपका फल वराहमिहिरने इस प्रकार बताया है-जिनका मणिबंध ( कलाई ) गठा हुआ और दृढ हो वे राजा होते हैं, ढीला होनेसे हाथ काटा जाता है तथा शब्द उत्पन्न करने वाला हो तो पुरुष दरिद्री होता है ।
__ (बृहत्संहिता ६७, ३८)
तिप्परिखित्ता पयडा जवमाला होइ जस्स मणिबंधे । सो होइ धणाइएणो खत्तिय पुण पत्थिवो होइ॥
त्रिपरिक्षिप्ता प्रकटा यवमाला भवति यस्य मणिबन्धे ।
स भवति धनाकीर्णः क्षत्रियः पुनः पार्थिवः भवति ॥ जिसके मणिबंधमें यवमालाकी तीन धाराएं हों वह धनसे परिपूर्ण होता है और यदि वह क्षत्रिय हो तो राजा बनता है।
. ( १० ) दुप्परिखित्ता रम्मा जवमाला होइ जस्स मणिबंधे। सो हवइ रायमंती विउलमइ ईसरो होई ॥
द्विपरिक्षिप्ता रम्या यवमाला भवति यस्य मणिबन्धे ।
स भवति राजमन्त्री विपुलमतिः ईश्वरः भवति ॥ - जिसके मणिबंधमें यवमालाकी दो धाराएं हों वह राजमंत्री होता है, और उसमें यदि विशाल बुद्धि हुई तो वह राजा भी बनता है।
( ११ ) इक्कपरिक्खिता पुण जवमाला दीसए सुमणिबंधे । सिट्ठी धणेसरो होइ तह य जणपुज्जियो पुरिसो॥
For Private and Personal Use Only