Book Title: Karlakkhan Samudrik Shastra
Author(s): Prafullakumar Modi
Publisher: Bharatiya Gyanpith

View full book text
Previous | Next

Page 23
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org कर लक्खणं एकपरिक्षिप्ता पुनः यवमाला दृश्यते स्वमणिबन्धे । श्रेष्ठी धनेश्वरः भवति तथा च जनपूजितः पुरुषः ॥ - और जिसके मणिबंध में यवमालाकी एक ही धारा दिखे वह धनेश्वर सेठ बनता है और सब लोग उसकी पूजा करते हैं । ( १२ ) विज्जाकुलधणरूवं रेहति श्राउ- उडरेहाथो । पंच व रेहा करे जणस्स पयडंति पुव्वकयं ॥ गयी हो विद्याकुलधनरूपं रेखात्रितकं आयुः ऊर्ध्व रेखा । पञ्चापि रेखा करे जनस्य प्रणयन्ति पूर्वकृतम् ॥ पुरुषके हाथकी पंचरेखाएं उसके पूर्वजन्म के कर्मोंको सूचित करती हैं । इनमें तीन विद्या, कुल और धनरूप हैं, एक आयुकी रेखा और एक ऊर्ध्व रेखा । करतल अर्थात् हाथके तलुए के स्वरूपका फल वराहमिहिर ने इस प्रकार बताया है - तलुआ गहराई लिये होनेसे मनुष्य पैत्रिक संपत्ति से वञ्चित रहते हैं, गहराई गुलाई लिये होनेसे धनी होते हैं तथा तलुआ ऊपरको उठा हुआ होनेसे दातार होते हैं । जिनका तलुआ विषम अर्थात् ऊँचा नीचा हो वे निर्धन होते हैं । जिनका लाल हो वे ईश्वर (धनी), जिनका पीला हो वे व्यभिचारी तथा जिनका रूखा हो वे निर्धन होते हैं । ( बृहत्संहिता ६७, ३९-४० ) ( १३ ) विद्यारेखा १२. १ प्रतौ 'पणयंति' इति पाठः । जिनसेनाचार्य ने भी इसी प्रकार लक्षण बतलाये हैं । इतना विशेष है कि वे गहराई लिये तलुवालेको नपुंसक भी कहते हैं । ( हरिवंश पुराण २३, ९१ ) Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir तथाहि - मणिबंधा रेहा अंगुट्टपरसिणीण मज्झगया । सा कुइ सत्थजुत्तं विणा विक्खणं पुरिसं ॥ मणिबन्धात् रेखा अङ्गुष्ठप्रदेशिन्योः मध्यगताः । स करोति शास्त्रयुक्त विज्ञानविचक्षणं पुरुषम् ॥ For Private and Personal Use Only

Loading...

Page Navigation
1 ... 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44