________________
- ચ્યવનકલ્યાણક D
• પ્રભુના ચ્યવનકલ્યાણક વખતે ઘટતી વિશિષ્ટ ઘટનાઓ
છેલ્લા ભવથી પૂર્વેના ત્રીજો ભવ અને બીજો ભવ
તીર્થંકરપ્રભુનો જીવ છેલ્લા ભવની પૂર્વેના ત્રીજા ભવમાં વીશ સ્થાનકોની કે વીશમાંના અમુક સ્થાનકોની આરાધના કરે છે અને ‘સવિ જીવ કરું શાસનરસી' એવી ભાવના ભાવે છે. તેથી પરમ શુભભાવથી તે તીર્થંકર નામકર્મ બાંધે છે. તે ભવનું આયુષ્ય પૂર્ણ થતાં તે દેવલોકમાં જાય છે.
-
જે તીર્થંકરપ્રભુના જીવે છેલ્લા ભવથી પૂર્વેના ત્રીજા ભવમાં તીર્થંકર નામકર્મ બાંધતા પહેલા નરકાયુષ્ય બાંધી દીધું હોય તે જીવ તે ભવનું આયુષ્ય પૂર્ણ થતાં નરકમાં જાય છે. નરકમાં તેને અન્ય નારકીઓ કરતા ઓછી પીડા હોય છે.
દેવલોકનું કે નરકનું આયુષ્ય પૂર્ણ થતાં તે જીવો છેલ્લા ભવમાં માતાની કુક્ષિમાં આવે છે. તેને ચ્યવનકલ્યાણક કહેવાય છે, કેમકે દેવતા અને નારકીના મરણને ચ્યવન કહેવાય છે. તે વખતે તે જીવો દેવતાઈ આહાર, દેવતાઈ ભવ અને દેવતાઈ શરીર છોડીને માતાની કુક્ષિમાં આવે છે. દેવતા કે નારકીના ભવમાં તેમને મતિજ્ઞાન, શ્રુતજ્ઞાન અને અવધિજ્ઞાન હોય છે. તે ભવનો ત્યાગ કરીને જ્યારે તેઓ છેલ્લા ભવમાં આવે છે ત્યારે આ ત્રણે જ્ઞાનને સાથે લઈને આવે છે. તેથી ચ્યવન થતાં પૂર્વે તેઓ જાણે છે કે, મારું ચ્યવન થવાનું છે.' ચ્યવન એક જ સમયમાં થઈ જતું હોવાથી તેમને ખ્યાલ નથી આવતો કે, ‘મારું ચ્યવન થઈ રહ્યું છે.’ ચ્યવન થઈ ગયા પછી તેમને ખ્યાલ આવે છે કે, મારું ચ્યવન થઈ ગયું છે.' અન્ય દેવોનું ચ્યવન નજીકમાં આવતા તેમના ગળામાં રહેલી ક્યારેય નહીં કરમાતી ફૂલની માળા કરમાવા લાગે છે, તેમના શરીરનું તેજ ઝાંખું થવા લાગે છે. તીર્થંકરપ્રભુના જીવનું પૂર્વના દેવભવમાંથી ચ્યવન થાય ત્યારે અન્ય દેવોમાં દેખાતા ચ્યવનના ચિહ્નો તેનામાં દેખાતાં નથી. તેમના શરીરનું તેજ ચ્યવનકાળ સુધી વધ્યા કરે છે.
...3...
