________________
૧ર૪
આરાધનાને માર્ગ આ રીતે આત્મા અવિનાશી, મહાનમાં મહાન, બળવાનમાં બળવાન, સર્વજ્ઞાનમાં શિરોમણિ અને નિરવધિ સુખથી પરિપૂર્ણ છે.
જ્ઞાન ક્રિયાપ્યાં મારા
શા
આત્માને સંપૂર્ણ વિકાસ કરવા માટે જૈન ધર્મ બે સાધને મુખ્ય માન્યાં છેઃ
(૧) જ્ઞાન (૨) ક્રિયા
જ્ઞાન ક્રિયાખ્યાં મોક્ષ એ તેનું ટંકશાળી સૂત્ર છે. જે પ્રત્યેક આરાધકના લક્ષ્યને યથાર્થ માર્ગ ચીંધતું રહે છે.
આત્માની પરિપૂર્ણ શુદ્ધિ માટે એકલું જ્ઞાન કે એકલી ક્રિયા બસ નથી. જ્ઞાન વિનાની ક્રિયા કે કિયા વિનાનું જ્ઞાન, મનુષ્યને આત્મવિકાસની ટોચે પહોંચાડી શકે નહિ. ઉભયને સંગ થાય ત્યારે જ પૂર્ણ વિકાસ થઈ શકે છે.
સામાયિક એ અનુષ્ઠાન છે, વિધિ છે, ક્રિયા છે. અનુછાને એ સાધન છે. તેને યથાવિધિ અનુસરવાથી મનુષ્યનું સાધ્ય તેની તરફ દોડી આવે છે.
આરાધનાના માર્ગમાં વિધિનું પણ એટલું જ મહત્ત્વ છે, જેટલું પ્રશસ્ત પ્રણિધાનનું છે.
ધર્મક્રિયાનું ધ્યેય ધર્મકિયાનું ધ્યેય મનને છેવું તે છે. કપડાં જેમ રોજ મેલાં થાય છે, તેમ મન પણ રેજ ને રેજ મેલું થાય છે. માટે કપડાની જેમ મનને પણ રેજ છેવું જોઈએ.
