________________
૧૮
આરાધનાને માર્ગ સહનાર મહાત્મા ચિલાતીપુત્ર, શેડા અક્ષરેમાં ઘણું રહસ્ય બતાવનારા પંડિતે, “અનાકુટ્ટી” શબ્દને સાંભળતાંની સાથે નિરવદ્ય મુનિપણું અંગીકાર કરનાર ધર્મરુચિ અણગાર, સાચા ત્યાગનું દશ્ય જેવા માત્રથી પ્રતિબંધ પામનાર ઈલાપુત્ર કેવળી અને નિમિત્ત મળતાં જ ત્યાગમાર્ગને પ્રતિબંધ પામનાર તેટલીપુત્ર આચાર્ય એ સામાયિક-પાલનનાં અને તે દ્વારા આત્મસિદ્ધિ પામનારા મહાપુરુષોનાં દૃષ્ટાન્ત છે. | સામાયિકનું મૂળ સમ્યગ્રદર્શન છે, સામાયિકનું ફળ સમ્યફચારિત્ર છે.
બહિરાત્મભાવ:
આ સંસારનું, બંધનનું, દુઃખના સાગરનું, અજ્ઞાનરૂપી મહાઅંધકારનું, સહરાના રણથી બદતર ભવાટવીનું મૂળ કારણ કેઈ હોય તે તે મિથ્યાત્વ છે. તેને કેટલાક “માયા” કહે છે. કેટલાક તેને
Devil sin' કહે છે. બુદ્ધ તેને “મારે” કહે છે. જેને તેને મિથ્યાત્વ” કહે છે. તેમજ તે બહિરાત્મભાવ' નામે પણ ઓળખાય છે. આત્મબુધે હો કાયાદિક ગ્રહ્યો
બહિરાતમ અઘરૂપ.”
(આનંદઘનજી ) આ સંસારમાં મોટામાં મોટું કોઈ પાપ હોય તે તે મિથ્યાત્વ છે અને મિથ્યાત્વ એટલે બહિરાત્મભાવ, કાયાદિને “હું” માને છે.
કાયા, વાણી, યૌવન, ધન, સ્વજન અને મન આદિની પ્રવૃત્તિમાં નિશ્ચયથી “હું” અને “મારાપણની અજ્ઞાન–બુદ્ધિ એ જ બહિરાત્મભાવ છે, એ જ મિથ્યાત્મ છે અને એ જ અવિદ્યા અને અજ્ઞાનરૂપી મોટામાં મોટું પાપ છે.
મનુષ્ય જેને “હું” માને છે અને જેમાં પિતાપણાની કલ્પના કરે છે, તેને ઉદ્દેશીને જ તે સઘળી પ્રવૃત્તિઓ રસ તેમજ ઉમંગથી કરતે હોય છે.
