________________
૧૪૦
આરાધનાને માર્ગ
સામાયિક લેનારની કબુલાત :
- મસ્તક નમાવીને સામાયિક લેનાર કબૂલે છે કે, “મારી સર્વ ધર્મક્રિયા આપની આજ્ઞા પ્રમાણે કરીશ.” - વળી તેમાં કહેવાય છે કે “રાવળજ્ઞાણ નિરીહિણ” સર્વ બાહ્ય -વ્યવહાર, પાપવ્યાપારે છેડીને, શક્તિ ગેપવ્યા વિના વંદન કરું છું.”
વળી કહે છે કે, “હે ક્ષમાશ્રમણ ! હું આપને વંદન કરવા ઈચ્છું છું. આપ ક્ષમાશ્રમણ છે. ક્ષમા એ જ આપને મુખ્ય વ્યાપાર છે. હું આપને વંદન કરી, મારામાં ક્ષમા ગુણને વિકાસ કરવા ઈચ્છું છું.'
કાઉસગ્ગ :
સામાયિક લેવા માટે કાઉસગ્ગ કરવામાં આવે છે. અને તે પૂર્વે ઈરિયાવહીને પાઠ કહેવામાં આવે છે. કાઉસગ્ગ એટલે કાયાના ભાવને, દેહાધ્યાસને, કર્મભાવને તેડી, આત્મભાવમાં આવી, પરમાત્મભાવમાં એક્તા કરવી તે.
ઈશ્ચિાવહીમાં સર્વ જીવરાશિની સાથે ક્ષમાપના કરાય છે. દશ પ્રકારની વિરાધના કરતાં જે પાપ થયું હોય તેની શુદ્ધિ કાર્યોત્સર્ગરૂપ શુભ ધ્યાન વડે થાય છે. કહ્યું છે કે
_ 'पावाणं कम्माणं निग्घायणटाए ठामि काउसग्गं ।' - પાપકર્મની નિર્ધાતાને અર્થે દેહભાવ છોડી, આત્મભાવમાં રહી, મારા આત્માને પરમાત્મભાવમાં સ્થાપું છું.
કાયેત્સર્ગ (કાઉસગ્ગ) કરતી વખતે આત્મા કાયાનું ભાન છોડી -દઈને અંતરાત્મભાવમાં પ્રવેશે છે અને ત્યાં રહીને પરમાત્માનું સ્મરણ કરે છે, ત્યારે અંતરાત્મભાવથી પણ પર બની પરમાત્મભાવમાં તલ્લીન થાય છે. એ તલ્લીનતાથી આત્મપ્રદેશમાં વ્યાપેલા અશુભ કર્મોની નિર્ધાતના (નિર્જર) થાય છે.
